“Country Marketing” ya da “Country Publicity” denilen ülke tanıtımı ile ilgili iletişim çalışmaları, “Atiye” dizisi yeniden dikkat çekmekte…

Atiye dizisi, içeriğinde doğaüstü güçleri olan bir ressamın Göbeklitepe’de bulunan bir sembol ile ilişkisinden yola çıkan gizemli olayları konu eden, temelinde ise Göbeklitepe’nin dünyaya tanıtımı mesajını içeren bir yapım. Atiye dizisi hakkında pek çok eleştiri, inceleme, reklam, makale vb. çalışma yapılmakta ve beğenenler kadar beğenmeyenler de bulunmakta, ancak kurgusunda eleştirilmeyecek bir nokta var ki o da Göbeklitepe’yi Netflix ortamında ele alan ve Türkiye’nin tanıtımına katkıda bulunan bir yapım olmasıdır. TV dizisi olması özelinde birçok yönden incelenebilir ve konunun uzmanları tarafından olumlu ya da olumsuz değerlendirmelerde bulunulabilir ancak, ülke tanıtımı açısından öznesinde Göbeklitepe gibi dünyanın sıfır noktası da denilen büyük bir arkeolojik buluşun anlatılması açısından oldukça önemli bir yere sahip diye düşünüyorum.

Ülke tanıtımı çok geniş bir yelpazede ele alınan, ülkeye ait doğal, tarihi, geleneksel, turistik, eğlence, sanat, kültür, eğitim, sağlık ve benzer konularda olumlu yönlerin ön plana çıkarıldığı mesajların kullanıldığı bir dizi iletişim çalışmasını kapsamaktadır. Bir ülke, tek bir unsur ile tanıtılamayacağından, bütünleşik iletişim çalışmaları ile ortak bir mesaja hizmet eden farklı stratejilerin bir arada kullanılmasıyla oluşan bütünsel bir algı yaratılmasını gerektirir. Ülke tanıtımı kısa dönemli politikalarla değil, uzun yılları kapsayan ve temel mesajı çok titizlikle tasarlanan stratejiyle üretilen, ancak dönemsel reklam ve halkla ilişkiler kampanyalarıyla küresel stratejilerin takip edilip uygulandığı komplike çalışmaların yapılmasını gerekli kılar. Daha çok dönemsel kampanyalarla yönetilen turizm tanıtımı ise bir ülkenin tanıtımında en çok göz önünde ve dikkat çekici iletişim çalışmaları olmakla birlikte ülke tanıtımı çalışmalarının bir kısmıdır ve yalnızca turizm güzelliklerine ve o yılki pazarlama mesajlarına odaklıdır ancak ülkenin bütünsel olarak tanıtılmasında daha temel stratejiler ve daha temel mesajlar ele alınmalıdır. 

Göbeklitepe, dünya arkeolojisinde büyük heyecan yaratan, dünya tarihini değiştiren bir öneme sahip bir arkeolojik buluştur. Göbeklitepe’nin Türkiye tanıtımında bir unsur olarak kullanılması ve bu tanıtımın da  bir dizi film ile yapılması, hem sürekli bir iletişim zinciri yaratması açısından, hem bir öykü (senaryo) içinde ele alındığı için akılda kalıcılığı desteklemesi açısından önemlidir. Dizinin öyküsündeki gizem ve sürükleyici unsurlar, Göbeklitepe’ye özgü bilgilerin de her bölümde bir miktar aktarılmasını sağlayarak izleyicide ilgi ve merakın uyanmasına yol açmaktadır. Ayrıca, dizinin öyküyle bağlantılı olarak başka kültürel unsurları da ele alarak içeriğinin oluşturulması yine Göbeklitepe ve Türkiye’nin tanıtılmasında farklı özelliklerin de işin içine katılmasını, böylece tanıtımın derinleşmesine yardımcı olmaktadır. Dizide İstanbul ve Anadolu’da seçilen mekânlar, doğal güzellikler, farklı sosyoekonomik düzeydeki kişilerin ve hayatların ele alınması gibi daha birçok algısal unsurlar da izleyicilere geçmektedir. Öte yandan Netflix gibi bir platformda yayınlanması dizinin pazarlama çalışmaları ve hedeflenen yoğun izleyici kitlesine ulaşması açısından da önemlidir. Böylece Göbeklitepe’nin varlığı ve önemine ilişkin tanıtım belirlenen hedef kitleye daha direkt erişmesini sağlamaktadır. Internet ortamında yayınlanması ise, izleyicilerin konuyu ve mesajları içselleştirmeleri açısından daha farklı bir öneme sahiptir, çünkü internetten izlenen bir yapım, tıpkı TV ve sinemanın kitle iletişimindeki önemi gibi, izleyicilerin isteyerek, seçerek “beni etkile” diyerek karşısına geçtiği ve direkt etkilenmelerini sağlayan bir öneme sahiptir. “Hipodermik iğne kuramı” da denilen bu tarz bir stratejide, izleyicinin TV veya sinema gibi isteyerek ve seçerek karşısına geçtiği bir iletişim aracındaki mesajlardan doğrudan ve isteyerek etkilendiği, hatta mesajlardaki algısal ve bilinçaltı unsurlardan etkilenmeyi seçtiği varsayılmaktadır. Bu açıdan ele alındığın da internet mecrası da TV ve sinema konumundadır.

Türk TV dizilerinin, daha önce de pek çok yabancı ülkede büyük ses getirdiğini, başrol oyuncularının ve hikâyesinin yayınlandığı ülkede yoğun bir ilgiyle karşılaştığını deneyimleyen yapımcıların, Atiye dizisindeki farklılaşmaları Göbeklitepe gibi Türkiye tanıtımında önemli bir yeri olan arkeolojik buluşu ve yeri seçmiş olmalarıdır. Çünkü Atiye dizisinde de diğer yoğun ilgi gören TV dizileri gibi konu ve başrol oyuncuları yeterince ilgi çekicidir ancak, Göbeklitepe odak noktası, doğrudan “Ülke Tanıtımı” unsurunu referans göstermektedir. Üstelik yalnızca Göbeklitepe değil, Nemrut Dağı gibi çeşitli efsaneler ve unsurlarla zenginleştirilerek öykünün büyük bir kısmı tamamen arkeolojik ve kültürel içeriğe dayandırılmaktadır ki bu nokta diğer ilgi gören TV dizilerinden Atiye’yi farklı bir noktaya taşımaktadır.

Atiye dizisi halen gösterimdedir ve gelecek bölümlerde içeriğinde neler yaşanacağını şu anda bilemiyoruz. Ancak birinci sezonu itibarıyla Türkiye’nin ve Göbeklitepe’nin tanıtımı açısından bence önemli ve güzel bir “Country Marketing” çalışması olmuştur. 

Güzel ve pozitif tanıtımlı günlerimiz olması dileklerimle…