Bırakın devlet yönetimini, bırakın sorumlu bir bakanlığı, bir ticari kuruluşta bulunan Genel Müdür veya sorumlu bir Müdür bile aşağıda söylediğim ve adeta kan ile yazılmış kuralları şiar edinmez ve tabii uygulamaz ise o kurumda zulüm olur. ZULÜM OLAN YER ABAD OLMAZ. OLSA OLSA BERBAD OLUR. Berbat bir yerde kimse bulunmak, çalışmak istemez. Dahası o zulüm ehli kişilere karşı kin birikir, ne sevgi ne de saygı kalır.
1985 ile 2010 yılları arasında Türkiye’de belki de en fazla liderlik eğitimi vermiş yönetim uzmanlarından birisiyim. Üstelik kökenim işletmeci olduğu ve kendim de yıllarca işletme yönetiminde bilfiil bulunduğum için, tiyatrocu, operacı, futbol hocası gibi, dünyada da çok görülen, yönetim ve liderlik dersi veren insanlardan çok farklı bir yere konumluyorum kendimi…
Bu geneli ikişer günlük hatta bazıları üçer günlük eğitimlerimde, “Liderinizden Beklediğiniz Davranışlar” başlıklı bir oturum uygulardım. Bu oturumlarda gelen grup cevapları başat sıralama ile değerlendirildiğinde şöyle bir sonuç çıkar:
1. ÇOK İYİ İLETİŞİM KURABİLEN
a. Bizi gerçekten de aktif ve can-ı gönülden dinleyen. Önerilerimize kulak veren ve uygulamaya çalışan.
b. Empatik iletişim kuran, kendisini bizim yerimize koyabilen. Kendine yapılmasını istemediği davranışları astları durumundaki bizlere asla yapmayan.
c. Pozitif ve İyi Bulucu.
2. KONUSUNU ÇOK İYİ BİLEN
a. Konusunda deneyimi olan
b. Konusundaki günceli takip eden. Güncelden kopmamak için özel gayret gösteren.
c. Bilgisi ve uzmanlığı sonucu etkin / doğru karar verebilen ve kararını ertelemeyen
3. VİZYON SAHİBİ İLERİ GÖRÜŞLÜ
4. TUTARLI GÜNÜ GÜNÜNE UYAN VE TUTARSIZLIK YAPMAYAN.
a. Dün dediği ile bu gün dediği tutarlı.
b. Farklı sebeplerden morali bozulup, tutarsızlıklar yapmayan.
5. BİZE ÖRNEK OLABİLEN
6. TAKDİRİ ESİRGEMEYEN
7. UYARIYI USTURUPLU VE PROFESYONELCE YAPABİLEN
8. BEN DEĞİL, BİZ DİYEBİLEN
9. DİSİPLİNLİ ZAMANA UYAN
10. ÖNCE KENDİNİ VE BAĞLI OLARAK, GENELDE İNSANI TANIYABİLMİŞ.
Bu on madde değerlendirildiğinde kendine ayrı bir dünya kurup, günün gerçeklerinden kopmamış, genel kültürü de özel kültürü de yüksek, takımından kopuk olmayan bir yönetici profili ortaya çıkar.
Bu beklentilerin arkasında yatan başka bir gerçeklik de şudur. Odasına kapanıp ortaya sadece “fırça atmak” için çıkan, şımartırım korkusu ile, selam sabahı dahi esirgeyen bir yönetici verimi de kaliteyi de düşürüp, “iyi çalışacak” insan kolayca kaçırıyor.
Bilgisiz, kararsız, günü, gününe uymayan bir yönetici aynı şekilde ne verim ne de kaliteyi yeterince yükseltemiyor. Buna karşılık bilgili ve bu bilgisini esirgemeden astları ile paylaşan yönetici başarı yaratıyor. Bilgiyi paylaşan ve kendisi güzel örnek olan yöneticiler, hem işlerini kolaylaştırıyor, hem de astlarını yetiştirdiği için, kendine faydalı olduğu kadar işletmesine ve ülkesine de faydalı oluyor.
Beklenen bu on davranış ve türevlerini yerine getiremeyen yöneticiler, bulundukları kurumda klikler oluşmasına, dedikodu ve hatta gıybete neden oldukları gibi sadece günü kurtarıp, işletmelerini ve ülkelerini de hızla geriye götürmektedirler.
Demokrasiye, farklı fikirlere, farklı inançlara sözde değer verip, gerçek anlamda saygı göstermeyenler, kargaşa, kaos ve gerileme yaratırlar.
Kendilerine dönük ve sevdiklerine veya akrabalarına, yandaşlarına göz yumarak ayrıcalık sağlayan, üstelik bunu göz göre göre yapan yöneticiler hem nefret edilerek küçülür, hem de gene kargaşa ve anarşiye sebep olurlar.
Günü kurtarmak için astlarına veya genelde asta da üste de hatalı bilgi veren, yalan söyleyen yöneticiler de sadece körü, körüne kendilerine bağlanmış ayrıcalıklı(!) kişiler dışında kurumda güvensizlik, tereddüt ve saygısızlık ortamı yarattıkları için kötü duruma düşerler.
İşte başta da söylediğim gibi bu kötü davranışlar zulüm, küçülme ve kötülük yaratırken, Liderden beklenen davranışlar zulmü önler, kaliteyi de verimi de artırarak dengeli ve sürekli büyümeyi sağlar.
Ahmet Levent ÖNER