SICAK CÜZDAN ve/veya KRİPTO/2

Prof. Dr. Seyithan Deliduman

Bitcoin bir şirket ya da kurum değildir, herhangi bir yönetim merkezi yoktur, herhangi bir kişi ya da kuruma ait değildir, resmi temsilcisi yoktur.

Herhangi ülkenin merkez bankası ile ilişkili olmadığı için hiçbir ülkenin ekonomik durumundan da etkilenmez.

Bitcoin sisteminde ödemelerde gecikme, sıkıntılı banka transferleri, EFT, Havale, SWİFT masrafları, hesap işletim ve kredi kartı ücretleri yok'tur.

Herhangi biri, 7/24, ücretsiz olarak birkaç dakika içerisinde başka birine, bilgisayar veya cep telefonu kullanarak Bitcoin gönderebilir.

Hiç kimse el koyamaz ve hiç bir banka bu transferleri engelleyemez.

Bitcoin transferleri, Bitcoin cüzdan adresleri arasında gerçekleşir.

Bitcoin cüzdan adresi, geleneksel bankacılık sistemindeki, hesap numarasına benzetilebilir.

Merkezi ağlarda, merkezdeki sunucu arızalandığında veya hacklendiğinde, sistemin tamamı risk altındadır.

Bitcoin ağı, merkezi olmayan ve uçtan uca bağlı bir yapıya sahip olduğundan bahsedilen risklere maruz değil'dir.

1991 yılında Stuart Haber ve W. Scott Stornetta tarafından ilk çalışması yapılan, blok zinciri halinde dağınık bir muhasebe defteri gibi tutulan, teknolojide bir devrim niteliğinde olan veri tabanı'dır.

Misal, dünyanın üzerinde bloklar halinde iller ve ilçeler olduğunu düşünelim.

Her bir blok (yani ilçe) şifrelenmiş, kişi ya da kurumlar bu blokların içerisinde çalışmalar yaparak ortaya bir proje çıkartmış.

Bu projelere örnek coinlerdir.

Günümüzdeki ilk örneği de Bitcoin’dir.

21 milyon adet merkeziyetsiz şifrelenmiş bitcoin bulunmakta'dır, bunun da 18 milyondan fazlası dolaşımda'dır.

21 milyonun tamamının 2140 yılında tamamlanacağı düşünülmektedir.

Bir de diğer projeler olan altcoinler vardır.

Tamamı 9 bini bulan kripto para birimi mevcut'tur.

Ancak, diğer para birimlerinin birçoğu tutunamayacak, birçoğu yeterli teknolojiye sahip olamayacak, yine birçoğu da saadet zinciri mantığıyla dolandırıcılık aracı olarak kullanılacak'tır.

Kripto paraların en bilindikleri Bitcoin, Ethereum (ETH), Litecoin, DogecoinRipple, vb.

Ethereum ile yazılmış akıllı kontratlar, her biri token’dir.

Bu akıllı kontratlar, bir ev kiralama sözleşmesi gibi iki kişi arasında yapılıp, mutabakata varılabilir.

Kripto Para madenciliği, donanımsal olarak grafik kartları yardımı ile normalden fazla elektrik harcayarak gömülü kripto paraların şifrelerinin çözülmesini sağlayan ve her çözülen şifrede ödül olarak belli miktarda kripto para veren sistem'dir.

Misal, Mustafa Seyithan’a bir bitcoin gönderdiğinde, bu bitcoin işlemine banka gibi onay veren sistem, bu madencilik sistemi'dir.

Sen işlemi onayladığında, alıcının ve göndericinin ve de hesaplarının doğrulama işlemini bahsettiğimiz bilgisayarlar yapar.

Bu işlemler yapılırken de madencilik ortaya çıkar.

Aynı zamanda hacklenmesi neredeyse imkansız bir sistem'dir.

Çünkü, dünya üzerinde yaklaşık 500 bin bilgisayarın size onay verdiği bir sistem.

Bu kadar makinayı hacklemek imkansız olduğu için teknoloji dünyasının en güvenilir veri tabanı blockchain'dir.

Açık kaynak kodlu madenci yazılımını çalıştırarak, Bitcoin ağına dahil olan herkes, isterse madenci olabilir ve Bitcoin üretebilir.

Bitcoin'ler, madencilik adı verilen transfer işlemleriyle uğraşırken, karmaşık bir matematik problemini birbirleriyle yarışarak çözen madenciler aracılığıyla arz edilir.

Problemi çözen madenci, belli miktar Bitcoin ile ödüllendirilir.

Problem sürekli olarak zorlaşır ve madencilere verilen ödül yaklaşık her dört yılda bir yarıya iner.

Az önce belirttiğim gibi, maksimum BTC sayısı 21 milyon'la sınırlıdır.

Hiç kimse, hiç bir otorite, Bitcoin sistemine dışarıdan para arz edemez.

Oysa, kağıt banknotlar halindeki itibari para, merkezi otoriteler tarafından basılır ve istediğinde ek para arzı sağlanır.

Bitcoin ise madenciler tarafından yapılacak olan yeni blok üretimlerine karşılık, madencilere verilerek, Bitcoin arzı yapılacaktır.

Bitcoin arzı azalarak devam ettiği ve 2140 yılından sonra Bitcoin arzı yapılmayacağı, yeteri kadar Bitcoin olmadığından, eğer Bitcoin'e talep artarsa, aşırı değer kazanabilecektir.

(Yarın: Cüzdanlar nedir?!)

 

Prof. Dr. Seyithan Deliduman

 

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.