15 Temmuz Demokrasi Müzesi'nde, somut olmayan kültürel mirasın kuşaklar arası aktarımını hedefleyen "Yaşayan Miras Okulu"nun açılış töreni gerçekleştirildi.
Meddah sunumuyla başlayan Yaşayan Miras Okulu Projesi Tanıtım Programı'nda, en genç yaşayan miras temsilcilerinden Çağdaş Civelek tarafından ıslık dili örnekleri, ardından da tulum dinletisi sunuldu.
Bakan Ersoy, burada yaptığı konuşmada, "Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak hayata geçirdiğimiz Yaşayan Miras Okulu Projesi, kültürel mirasımızı korumanın ötesine geçerek, onu yaşatarak, üreterek ve kuşaktan kuşağa aktararak geleceğe taşıma irademizin güçlü bir göstergesidir." ifadesini kullandı.
Somut olmayan kültürel mirasın bir milletin hafızasını oluşturduğunu belirten Ersoy, geleneksel sanatlar, zanaatlar, müzik, oyunlar ve sözlü anlatıların da kimliği şekillendiren ve toplumu bir arada tutan temel unsurlar arasında yer aldığını vurguladı.
Projeyle bu değerleri yalnızca anlatmakla yetinmeyip çocukların ve gençlerin bizzat deneyimlemesini, öğrenmesini ve üretmesini hedeflediklerini ifade eden Ersoy, "Yaşayan Miras Okulunu Ankara'da pilot olarak başlatıyor, bu modeli zamanla Türkiye'nin dört bir yanına yaygınlaştırmayı amaçlıyoruz. Çünkü biz, kültürel mirasın yalnızca korunacak bir değer değil, öğrenilecek, üretilecek ve paylaşılacak yaşayan bir miras olduğuna inanıyoruz." diye konuştu.
Ersoy, proje kapsamında çocukların "Yaşayan Miras Elçisi" olarak yetiştirileceğini, usta-çırak ilişkisiyle kuşaklar arası sahici bir aktarımın sağlanacağını, zamanla kopmuş olabilecek kültürel miras zincirinin yeniden kurulacağını ve usta ile çırak arasındaki kuşaklar arası kültürel uzaklaşmanın en aza indirileceğini belirtti.
Çocuklar deneyimleyerek öğrenecek
Yaşayan Miras Okulu Projesi'nin güçlü bir kurumsal dayanışma örneği sunduğunu ifade eden Bakan Ersoy, projenin Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürlüğü koordinasyonunda, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu, Milli Eğitim Bakanlığı, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve müzelerle işbirliği içinde yürütüleceğini söyledi.
Ersoy, çocukların etkileşimli sunumlar ve atölyelerle somut olmayan kültürel mirası tanıyacağını, uygulamalı çalışmalarda ustalar eşliğinde usta-çırak ilişkisini deneyimleyeceğini, üniversite öğrencilerinin ise süreci dijital içerik ve yaratıcı iletişim çalışmalarıyla kayıt altına alarak mirası görünür kılacağını anlattı.
Kültürel aktarımı yalnızca öğretici değil aynı zamanda üretken, katılımcı ve sürdürülebilir bir sürece dönüştürecek yaklaşımla hareket ettiklerini belirten Ersoy, şunları kaydetti:
"Bizler asırlara dayanan bu kültürü, yaşayan insan hazinelerimiz ve somut olmayan kültürel miras taşıyıcılarımızla, çocuklarımıza aktarmak için çaba sarf ediyoruz. Geçmişimizin hazinelerini, geleceğimizin hazinelerine aktarıyoruz. Bu nedenle Kültür ve Turizm Bakanlığı olarak, bu alanda atılacak her adım bizim için hayati öneme sahip. Bizler de bu samimi ve güçlü adımları, Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürlüğümüzün koordinasyonunda, daha sistemli, daha kapsayıcı ve daha profesyonel bir çatı altında bir araya getirmiş olduk."
7 binden fazla Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı Kartı verildi
Ersoy, somut olmayan kültürel miras alanlarında üretimi teşvik etmek ve geleneksel kültürü yaşatmak amacıyla miras taşıyıcılarını tespit ederek kayıt altına aldıklarını söyledi.
Bugüne kadar 7 binden fazla kültürel miras taşıyıcısına "Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı Kartı" verildiğini aktaran Ersoy, "Aynı kararlılıkla ulusal envanter çalışmalarımızı da sürdürüyoruz. 2025 yılı itibarıyla 16 yeni unsurun eklenmesiyle Somut Olmayan Kültürel Miras Türkiye Ulusal Envanteri'ne kayıtlı unsur sayımız 368'e ulaşmıştır. Yerel uygulamalara yapılan 162 yeni kayıtla birlikte toplam kayıt sayısı ise 1707'ye yükselmiştir." bilgisini paylaştı.
Ersoy, "Yaşayan İnsan Hazinesi" ilan edilen kişi sayısının 102'ye yükseldiğini belirterek, 2025 yılında 10 yeni kayıt yapıldığını dile getirdi.
Aralık ayı başında Hindistan'ın Yeni Delhi kentinde düzenlenen 20. UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Komite Toplantısı'nda "Antep işi nakışı"nın, İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne kaydedildiğini hatırlatan Ersoy, böylece Türkiye'nin UNESCO listelerindeki yaşayan miras unsuru sayısının 32'ye çıktığını ve Türkiye'nin, dünyada en çok unsur kaydettiren ikinci ülke konumunu güçlendirdiğini ifade etti.
Geleneksel sanatlar, zanaatlar ve anlatılar aktarılacak
24-26 Aralık'ta gerçekleştirilecek tanıtım programının bu yaklaşımın güçlü bir yansıması olduğunu vurgulayan Ersoy, tulum dinletisinden ıslık diline, ebrudan çiniye, hat sanatından geleneksel Türk okçuluğuna, Karagöz'den Dede Korkut anlatılarına uzanan zengin mirasın çocuklarla buluşacağını kaydetti.
Türk kahvesi ve mesir macununun hikayelerinin de kültürün gündelik hayatla bağını ortaya koyduğunu belirten Ersoy, Yaşayan Miras Okulunun geleneksel sanatların, zanaatların, anlatıların ve ustalığın yaşayarak öğrenildiği bir kültür ve eğitim mecrası olduğunu söyledi.
UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Öcal Oğuz da toplantıda yaptığı konuşmada, somut olmayan kültürel mirasın kuşaktan kuşağa aktarılmasının kültürel belleğin korunması açısından hayati önemde olduğunu belirterek, bu aktarım sağlanmadığında mirasın artık "yaşamıyor" hale geldiğini söyledi.
Oğuz, somut olmayan kültürel mirasın arşivlenebileceğini ya da kitaplaştırılabileceğini ancak hayatın içine aktarılamadığında gelecek kuşaklara taşınmasının mümkün olmadığını ifade etti.
Konuşmaların ardından okul zilinin çalınmasıyla Yaşayan Miras Okulunun açılışı gerçekleştirildi. Açılışın ardından Ersoy, okçuluk temalı minyatür eserlerin yer aldığı sergiyi ve kültürel mirasın tanıtıldığı stantları gezerek yetkililerden bilgi aldı, stantlarda çocuklarla etkinliklere katıldı.
Muhabir: Fatma Nur Candan