Dijital özgürlükler, yolsuzluk ve ekonomik umutsuzluk… Asya’nın iki farklı ülkesinde gençlerin sokağa dökülmesine yol açan sebepler benzer ama sonuçlar farklı oldu. Nepal Başbakanı Oli, istifa etti.
Nepal’de hükümet, kanlı protestoların ardından sosyal medya yasağını kaldırmak zorunda kalırken; Endonezya’da öfke dalgası, tam tersine, ordunun sivil hayatta daha fazla güç kazanmasına zemin hazırladı. Bu tablo, Z kuşağının bölgedeki siyasete meydan okuma biçimlerinin ve devletlerin otoriter reflekslerinin yeni bir dönemece girdiğini gösteriyor.
Nepal’de hükümetin yaklaşık 20 sosyal medya platformuna erişimi yasaklaması, Z kuşağının önderliğinde kitlesel protestolara yol açtı.
Başkent Katmandu’da polis ve askerlerin sert müdahalesi sonucu en az 19 kişi yaşamını yitirdi. Ancak ölümler ve uluslararası baskılar karşısında hükümet geri adım atarak yasağı kaldırmak zorunda kaldı.
Birleşmiş Milletler ve uluslararası insan hakları kuruluşlarının sert tepkileri, hükümetin manevra alanını daralttı.
BAŞBAKAN İSTİFA ETTİ
Nepal'de sosyal medyaya erişim yasağına karşı başlayan, 19 kişinin yaşamını yitirdiği ve 400'ün üstünde kişinin yaralandığı gösteriler devam ederken, başbakandan istifa haberi geldi.
Kathmandu Post'un haberine göre, Başbakanlık Ofisinden yapılan açıklamada, şiddetli protestolar ve hükümete gelen tepkilerin ardından Başbakan Oli'nin istifa ettiği duyuruldu.
İletişim Bakanı Prithvi Subba Gurung, kabine toplantısının ardından yasağın kaldırıldığını duyurdu. Bu gelişme, gençlerin sokağa çıkmasının kısa vadede somut bir sonuç doğurduğunu gösterdi.
Her ne kadar sosyal medya yasağı kaldırılsa da gençlerin asıl talepleri olan yolsuzlukla mücadele, istihdam yaratılması ve ekonomik reform çözümleri konusunda henüz somut bir adım atılmış değil.
Nepal'deki olaylar şimdilik kontrol altına alınmış gibi görünmekle beraber, halkın içindeki asıl sorunlar her an yeni bir isyan dalgasına neden olabilir.
ENDONEZYA'DA SON DURUM NE
Endonezya’da ise tablo farklı gelişti. 28 Ağustos’ta 21 yaşındaki motosikletli kurye Affan Kurniawan’ın polis aracının altında kalarak ölmesi, büyük öfke yarattı.
Cakarta’dan diğer şehirlere yayılan protestolarda en az 10 kişi hayatını kaybetti.
Polis karakolları hedef alınırken, hükümet güvenliği sağlamak için binlerce askeri sokaklara sürdü.
Cumhurbaşkanı Prabowo Subianto’nun “anarşistlere sert müdahale” çağrısı sonrası ordu, zırhlı araçlarla şehirlere konuşlandırıldı.
Bu adım, 1998 sonrası kaldırılan ordu–polis görev ayrımının yeniden bulanıklaştığını ortaya koydu.
Prabowo’nun göreve geldiğinden bu yana orduyu gıda güvenliği, ücretsiz yemek programı gibi sivil alanlarda giderek daha fazla sahaya sürmesi, muhalefet tarafından “Suharto dönemi militarizminin geri dönüşü” olarak yorumlanıyor.
Protestolar, gençlerin öfkesini dile getirmesine rağmen hükümetin güvenlikçi politikalarını meşrulaştıran bir gerekçe haline geldi.
Nepal ve Endonezya’daki protestoların farklı nedenlerle başlamasına rağmen benzer yönleri çok: Yolsuzluk ve elit ayrıcalıkları, gençlerin işsizlik ve ekonomik umutsuzlukla sıkışması, devletin diyalog yerine güvenlik aygıtını öne çıkarması gibi başlıca nedenler ana sorunlar... Her iki ülkede de gençler, sistemden dışlanmışlık hissiyle sokağa çıktı.
Ancak sonuçlar farklı oldu: Nepal’de hükümet geri adım atma sinyali verdi, Endonezya’da ise protestolar ordunun sivil hayattaki etkisini artırdı.
Asya’nın iki ülkesinde yaşanan bu gelişmeler, Z kuşağının siyasete meydan okuma biçimlerinin daha belirginleştiğini gösteriyor. Uzun süre apolitik olmakla suçlanan Z kuşağı, dünya çapında fark yaratabilecek adımlar atıyor.
Fakat iktidarların verdiği cevap her ülkede farklı oluyor...
BAŞBAKAN OLİ'NİN KONUTU ATEŞE VERİLDİ
Göstericiler, iktidardaki Nepal Kongre Partisinin Sanepa bölgesindeki merkez ofisini ateşe verdi.
Sabahın erken saatlerinde Başbakan Oli'nin konutuna girmeye çalışan göstericiler, polis müdahalesiyle karşılaştı. Öfkeli kalabalık, ardından Oli'nin iki konutunu da ateşe verdi.
Nepal ordusu, artan olaylar nedeniyle bakanları konutlarından helikopterlerle tahliye etmeye başladı.
Güvenlik endişeleri nedeniyle Katmandu'daki Tribhuvan Uluslararası Havalimanı'nda bugünkü tüm iç ve dış hat uçuşları iptal edildi.
PROTESTOCULAR PARLAMENTO BİNASINI ATEŞE VERDİ
Federal parlamento binası ve yüksek mahkemenin yanı sıra çeşitli Nepal bakanlarının ofislerinin bulunduğu Singha Durbar sarayı ateşe verildi. Ayrıca binaya giren protestocular binayı yağmaladı.
Devlet binalarına yapılan bu saldırıların ardından Nepal ordusu, polis ve üst düzey yetkililer, protestoculara itidal ve siyasi diyalog çağrısında bulundu.
Sosyal medya platformlarında, parlamento binasının dumanlarla kaplı olduğu görüntüler paylaşıldı.
Singha Durbar (Aslan Sarayı), Asya'nın en büyük sarayıydı.
ORDU SOKAĞA İNDİ
Nepal ordusu ülke çapındaki kaosu kontrol altına almak için harekete geçti. Banka soyguncuları soygun girişimi sırasında askerler tarafından suçüstü yakalandı.
DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI’NDAN "NEPAL" UYARISI
Türkiye, Nepal'e yönelik güvenlik ve seyahat duyurusu yayımladı.
Duyuruda, Nepal'deki güvenlik durumunun, ülkede yaşanan son gelişmelerin ardından hassasiyet arz ettiği belirtildi. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Bu çerçevede vatandaşlarımızın zorunlu olmadığı sürece Nepal'e seyahat etmekten kaçınmaları, ülkede sürekli ikamet eden veya geçici olarak bulunan vatandaşlarımızın tedbirli olmaları ve yerel makamların yönlendirmelerine uymaları tavsiye edilmektedir" ifadesine yer verildi.
Öte yandan gelişmelere dair müteakip duyuruların Nepal'e akredite Türkiye'nin Yeni Delhi Büyükelçiliği resmi internet sitesinden ve sosyal medya hesaplarından takip edilmesinin faydalı olacağı vurgulandı.
Duyuruda, ayrıca ihtiyaç halinde, Türkiye'nin Yeni Delhi Büyükelçiliğine +91 920 532 12 35, Nepal Fahri Konsolosluğuna +977 980 812 56 96, Konsolosluk Çağrı Merkezine +90 312 292 29 29 numaralı telefonlardan ulaşılabileceği kaydedildi.