Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, İsrail'in Somaliland bölgesinin bağımsızlığını tanıdığı yönünde yaptığı açıklamanın Tel Aviv yönetiminin hukuk dışı eylemlerinin yeni bir örneğini teşkil ettiğini bildirdi.

"İsrail'in, Somaliland bölgesinin bağımsızlığını tanıdığı yönünde yaptığı açıklama, (İsrail Başbakanı Binyamin) Netanyahu hükümetinin bölgesel ve küresel düzeyde istikrarsızlık yaratmayı hedefleyen hukuk dışı eylemlerinin yeni bir örneğini teşkil etmiştir." ifadesini kullanan Keçeli, yayılmacı politikalarını sürdüren ve Filistin Devleti'nin tanınmasını engellemek için her türlü çabayı gösteren İsrail'in bu adımının Somali'nin iç işlerine açık bir müdahale niteliği taşıdığını vurguladı.

Keçeli, Somali Federal Cumhuriyeti ve Somaliland bölgesinin geleceğine ilişkin kararların, tüm Somalililerin iradesini yansıtacak şekilde alınması gerektiğinin altını çizerek, Türkiye'nin Afrika Boynuzu'nda barış ve güvenliğe önem verdiğini hatırlattı.

Dışişleri Sözcüsü, ayrıca Ankara'nın Somali'nin toprak bütünlüğünü "kararlılıkla desteklediğini" belirterek, Somali halkının yanında olmanın sürdürüleceği mesajını verdi.

Somali ve Somali'nin Güneybatı Eyaleti

Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, İsrail'in bu adımına ilişkin açıklamasında, "Başbakan Netanyahu'nun Somali'nin kuzeyindeki bir bölgeyi tanımasına yönelik yasa dışı saldırgan tutumu, uluslararası hukuka aykırıdır." ifadesini kullandı.

Somali'nin iç işlerine müdahalenin kabul edilemez olduğunu belirten Mahmud, "Somali ve Somali halkı birdir, bölünme yoluyla birbirinden koparılamaz." dedi.

Somali Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Somali'nin egemenliği, ulusal birliği ve toprak bütünlüğünün, Somali Federal Cumhuriyeti Geçici Anayasası, Birleşmiş Milletler Şartı ve Afrika Birliği Kurucu Senedi'nde güvence altına alındığına işaret edildi.

İsrail'in Somali'nin kuzeyine ilişkin tanıma anlamına geldiği belirtilen adımının, Somali'nin egemenliğine yönelik hukuka aykırı bir girişim olduğu, bu adımın kesin bir dille reddedildiği belirtildi.

Somali Güneybatı Eyaleti Başkanlık Ofisi tarafından yapılan yazılı açıklamada da İsrail'in Somaliland'i "ülke olarak tanıma" yönündeki girişiminin uluslararası hukuka açıkça aykırı olduğunun altı çizildi.

AB'den İsrail'in Somaliland bölgesinin "bağımsızlığını tanıma" kararına tepki

Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler Servisi (EEAS), İsrail'in Somali'nin bir parçası olan Somaliland'i dün "bağımsız devlet" olarak tanıma kararının ardından açıklama yayımladı.

Açıklamada, İsrail'in 26 Aralık'ta Somaliland'i bağımsız bir devlet olarak tanıdığı anımsatılarak, "AB anayasası, Afrika Birliği ve Birleşmiş Milletler Şartları uyarınca Somali Federal Cumhuriyeti'nin birliğine, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duyulmasının önemini yeniden teyit etmektedir." ifadesi kullanıldı.

Somali'nin toprak bütünlüğünün bütün Afrika Boynuzu bölgesinin barış ve istikrarı için kilit öneme sahip olduğuna işaret edilen açıklamada, AB'nin, Somaliland ile Somali Federal Hükümeti arasında uzun süredir devam eden anlaşmazlıkları çözmek için anlamlı bir diyalog kurulmasını teşvik ettiği belirtildi.

Mısır

Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati'nin Somali Dışişleri Bakanı Abdüsselam Abdi Ali, Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Cibuti Dışişleri Bakanı Abdulkadir Hüseyin Ömer ile yaptığı telefon görüşmelerinde İsrail'in bu kararının tamamen reddedildiği ve kınandığı belirtildi.

Somali'nin egemenliğini ihlal edecek veya ülkedeki istikrarın temellerini sarsacak her türlü tek taraflı eylemin, Somali devletinin birliğine aykırı paralel oluşumlar dayatma girişimlerinin reddedildiği ifade edildi.

Afrika Birliği

Afrika Birliği (AfB), Somaliland bölgesini bağımsız bir devlet olarak tanıma yönündeki herhangi bir adımı reddederek, Somali'nin birliği, egemenliği ve toprak bütünlüğünü savundu.

AfB'den yapılan yazılı açıklamada, "Somaliland'i bağımsız bir varlık olarak tanımayı amaçlayan her türlü girişim veya eylemin kesinlikle reddedildiği ve Somaliland'in Somali Federal Cumhuriyeti'nin ayrılmaz bir parçası olmaya devam ettiği" bildirildi.

Somali'nin birliğini, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü zayıflatmaya yönelik her türlü girişimin reddedildiği açıklamada, "Bu adım, Afrika Birliği'nin temel ilkelerine aykırıdır ve kıta genelinde barış ve istikrar için geniş kapsamlı sonuçlar doğuracak tehlikeli bir emsal oluşturma riski taşır." değerlendirmesinde bulunuldu.

Açıklamada, AfB'nin "Somali'nin birliğine, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne sarsılmaz bağlılığı ve Somali yetkililerinin barışı pekiştirme, devlet kurumlarını güçlendirme ve kapsayıcı yönetimi geliştirme çabalarına tam desteği" vurgulandı.

Körfez İşbirliği Konseyi

Körfez İşbirliği Konseyi Genel Sekreteri Casim Muhammed el-Budeyvi de açıklamasında, İsrail'in Somaliland bölgesinin bağımsızlığını tanıyan kararını şiddetle kınadığını ve reddettiğini ifade etti.

Budeyvi, söz konusu tanımanın, Afrika Boynuzu bölgesindeki istikrarın temellerini sarsacak ve bölgedeki uluslararası barış ve güvenliği güçlendirmeyi amaçlayan bölgesel ve uluslararası çabalara aykırı olarak daha fazla gerilim ve çatışmaya yol açacak tehlikeli bir emsal teşkil ettiğini belirtti.

Arap Birliği

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt, yaptığı yazılı açıklamada, İsrail'in söz konusu kararının "kabul edilemez" olduğunu vurguladı.

İsrail'in bu adımını "uluslararası hukukun açık ihlali" olarak nitelendiren Ebu Gayt, tek taraflı tanıma girişimlerinin Somali'nin iç işlerine müdahale anlamına geldiğini ve tehlikeli bir emsal oluşturduğunu ifade etti.

İslam İşbirliği Teşkilatı

İslam İşbirliği Teşkilatı'ndan (İİT) yapılan açıklamada, bu adımın, Somali'nin egemenliği, ulusal birliği ve toprak bütünlüğünün ihlali olduğu vurgulandı.

Söz konusu kararın kınandığı açıklamada, İİT'nin Somali ile tam dayanışma içinde olduğu ve ülkenin egemenliği ile toprak bütünlüğüne destek vermeye devam edeceği kaydedildi.

Birleşmiş Milletler Anlaşması ve uluslararası hukuk ilkelerinin, üye devletlerin egemenliği ve toprak bütünlüğüne saygıyı öngördüğüne dikkati çekilen açıklamada, Afrika Boynuzu bölgesinde güvenlik, barış ve istikrarın korunması gerektiği vurgulandı ve bölgesel istikrarı zayıflatabilecek her türlü eylemin reddedildiği belirtildi.

ABD

ABD Başkanı Donald Trump, New York Post gazetesine telefonla verdiği röportajda, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Somaliland'in bağımsızlığını tanıması konusunda kendisinin Netanyahu'nun adımının aynısını atmaya hazır olmadığını dile getirdi.

Trump, "Her şey çalışma altında. Bu konuyu çalışacağız. Birçok şey üzerinde çalışıyoruz ve muhteşem kararlar veriyorum, bunlar da doğru kararlar." dedi.

Trump, "Somaliland'i bilen var mı gerçekten?" diye sordu.

IGAD

Doğu Afrika'daki Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi (IGAD), Somali'nin birliğine, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne olan güçlü ve sarsılmaz bağlılığını yineledi.

IGAD'dan yapılan açıklamada, Somali'nin uluslararası hukuk çerçevesinde birliği, egemenliği ve toprak bütünlüğü tanınan egemen bir IGAD üyesi devlet olduğu vurgulanarak, herhangi bir tek taraflı tanıma girişiminin, Birleşmiş Milletler Şartı, Afrika Birliği Kurucu Senedi ve IGAD'ı kuran anlaşmaya aykırı olduğu ifade edildi.

Açıklamada, uluslararası ortaklar ve ilgili tüm paydaşlara uluslararası hukuka saygı göstermeleri ve bölgede barış, istikrar ve işbirliğini güçlendirecek diyalog ve süreçleri desteklemeleri çağrısında bulunuldu.

Somali hükümeti ve Somali halkıyla dayanışma içinde olunduğu belirtilen açıklamada, Somali ve IGAD bölgesinde kalıcı barış, istikrar ve refahın sağlanmasına yönelik kapsayıcı siyasi süreçler ve bölgesel işbirliğine olan bağlılığın sürdüğü kaydedildi.

Katar

Katar Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Katar'ın, Somali'nin birliğini zayıflatacak paralel oluşumlar yaratmayı veya dayatmayı amaçlayan her türlü girişimi reddettiği belirtildi.

İsrail makamları ile Somaliland bölgesi arasındaki karşılıklı tanımanın, "uluslararası hukuk ilkelerine aykırı, tek taraflı ve tehlikeli bir emsal teşkil eden, Somali'nin egemenliğine, birliğine ve toprak bütünlüğüne tecavüz anlamına gelen bir eylem" olarak değerlendirildiği açıklamada, Katar'ın, Somali devletinin meşru kurumlarını tam desteklediği ve güvenliği ile istikrarını korumaya ve halkının çıkarlarını savunmaya önem verdiği kaydedildi.

Katar'ın, Somali'nin egemenliği, birliği ve toprak bütünlüğü konusundaki kararlı ve destekleyici duruşu yinelenerek, uluslararası hukuka uyulması ve uluslararası meşruiyet kararlarına saygı gösterilmesi çağrısı yapılan açıklamada, Afrika Boynuzu bölgesinde güvenlik ve istikrarın korunması için uluslararası düzeyde koordineli çabalara ihtiyaç duyulduğuna işaret edildi.

Katar Emiri Temim bin Hamed Al Sani, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ile yaptığı telefon görüşmesinde, ülkesinin "Somali'nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne tam destek verdiğini" vurguladı.

Somali Cumhurbaşkanı Mahmud, görüşmede, İsrail'in Somaliland'i tanıma kararının reddedilmesi yönünde uluslararası bir tutum sergilenmesindeki rolü ve desteği için Katar Emiri Temim'e teşekkür ve memnuniyetini iletti.

Emir Temim de "Katar'ın, Somali'nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne tam destek verdiğini, ayrıca ülkenin güvenliği, istikrarı ve kardeş Somali halkının çıkarlarını koruma konusundaki kararlılığını" ifade etti.

Yemen

Yemen Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada da Yemen'in, Somali'nin egemenliğine, birliğine ve toprak bütünlüğüne tam destek verdiği belirtildi.

Somali'nin ulusal birliğini tehlikeye atacak veya egemenliğine aykırı bir oldubitti dayatmaya çalışacak her türlü önlem ve uygulamanın reddedildiği bildirilen açıklamada, "İsrail makamları ile Somaliland bölgesi arasında yapılan her türlü bildiri, anlaşma veya karşılıklı tanımayı reddediyoruz, zira bu, uluslararası hukuk ilkelerinin açık bir ihlalidir." denildi.

Filistin

Filistin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Filistin'in Somali'nin birliğine, egemenliğine ve siyasi bağımsızlığına tam desteği ifade edildi.

İsrail'in Somaliland'i tanıması ve ayrılıkçılığı destekleyen, Somali'nin egemenliğini ve birliğini ihlal eden, istikrarını zayıflatan her türlü adımın reddedildiği açıklamada, söz konusu tanımanın, "başta Orta Doğu ve Arap ülkelerinin güvenliği olmak üzere İsrail'in sömürgeci bir güç olarak uluslararası barışı ve güvenliği baltalama girişimlerinin bir parçası" olduğuna işaret edildi.

Açıklamada, tanımanın bölgesel bir tehdit oluşturduğu ve bölgeyi istikrarsızlık içinde tutmayı sürdürdüğü belirtilerek, "İsrail, özellikle Gazze Şeridi'ndekiler olmak üzere Filistin halkını yerinden etmek için Somaliland'i bir hedef ülke olarak kullandı." denildi.

Hamas

Hamas'tan yapılan yazılı açıklamada, Somaliland ile İsrail arasında yapılan karşılıklı tanımanın reddedildiği vurgulandı.

Hamas, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri zorla yerlerinden etmeyi amaçlayan tüm planlarını ve özellikle de bu yerinden etme için olası bir hedef olarak "Somaliland" bölgesinin kullanılmasını öngören girişimleri kesinlikle reddettiğini bildirdi.

Açıklamada, bu tanıma "tehlikeli bir emsal ve Filistin topraklarını işgal eden, savaş suçları ve soykırıma karışan ve giderek artan uluslararası izolasyonla karşı karşıya olan faşist bir oluşumdan sahte meşruiyet kazanmaya yönelik kabul edilemez bir girişim" olarak değerlendirildi.

Hamas'ın açıklamasında, İsrail'in Filistin halkını zorla yerinden etme ve özellikle de Somali topraklarını Gazze halkı için bir hedef olarak kullanma planlarının tamamen reddedildiği yinelendi.

Açıklamada, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Somali'de ayrılıkçı bir yönetimi tanıma yoluna başvurması, İsrail'in soykırım suçları nedeniyle maruz kaldığı uluslararası tecridin derinliğinin bir yansıması olarak değerlendirildi.

Hamas'ın açıklamasında, İsrail'i kuşatma altına almak ve liderlerini insanlığa karşı işledikleri suçlardan dolayı hesap vermeye zorlamak için uluslararası çabaların sürdürülmesinin yanı sıra halk ve resmi düzeylerde tecridin güçlendirilmesi çağrısında bulunuldu.

İran

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, Dışişleri Bakanlığı sitesinden yaptığı yazılı açıklamada, İsrail'in Somaliland bölgesinin "bağımsızlığını tanıma" kararını kınadı.

Bekayi, İsrail'in Somali'nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü parçalamaya yönelik girişimlerde bulunarak uluslararası hukuku ihlal ettiğini belirtti.

İsrail'i, bölge ülkelerini istikrarsızlaştırmak ve Kızıldeniz'de güvensizliği artırmakla suçlayan Bekayi, İran'ın, Somali'nin ulusal egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün korunması yönünde tavır sergileyeceğini bildirdi.

Bekayi, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Afrika Birliğinin İsrail'i kınayan tutumuna destek verdiklerini vurgulayarak, uluslararası toplumdan, İsrail'in bölgedeki yayılmacı tutumunu kınamasını istedi.

Sudan

Sudan Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığından yapılan açıklamada, "Sudan, işgalci İsrail'in Somaliland bölgesini ülke olarak tanımasını kesin bir dille reddettiğini ve şiddetle kınadığını ifade etmektedir." denildi.

Açıklamada, bu adımın, uluslararası sözleşmelere aykırı olduğu, bölgenin tamamında istikrar ve güvenliği zedeleyecek tehlikeli bir emsal teşkil ettiği belirtildi.

Kardeş Somali halkıyla tam dayanışmanın vurgulandığı açıklamada, Somali Federal Cumhuriyeti'nin birliğine ve uluslararası alanda tanınmış sınırları dahilinde tüm toprakları üzerindeki tam egemenliğine olan güçlü destek ifade edildi.

Pakistan

Pakistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Somali'nin egemenliğini, birliğini ve toprak bütünlüğünü zedeleyen her türlü girişimin şiddetle kınandığı belirtilerek, bu bağlamda İsrail'in Somaliland bölgesinin "bağımsızlığını tanıma" kararının reddedildiği kaydedildi.

Bu tür "yasa dışı ve kışkırtıcı eylemlerin" uluslararası hukukun açık bir ihlali olduğu belirtilen açıklamada, bu durumun sadece Somali'nin değil tüm bölgenin barış ve istikrarını tehdit ettiği vurgulandı.

Açıklamada, "Uluslararası toplum, bu tür eylemleri reddetmek ve İsrail'in daha geniş bölgede barış ve istikrar için sürdürülen çabaları baltalamasını önlemek ve caydırmak için harekete geçmelidir." ifadesi kullanıldı.

Pakistan'ın, Somali'nin egemenliği, birliği ve toprak bütünlüğü ile ülkede kalıcı barış ve istikrarın sağlanmasına yönelik tüm çabalara tam desteğini yinelediği vurgulanan açıklamada, Filistinlilerin topraklarından zorla yerinden edilmesine yönelik her türlü adımın da kesin bir dille reddedildiği bildirildi.

Suudi Arabistan

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Somali'nin egemenliğine, birliğine ve toprak bütünlüğüne tam destek verildiği ifade edildi.

İsrail ile Somaliland bölgesi arasındaki karşılıklı tanıma bildirisinin, uluslararası hukuku ihlal eden tek taraflı ayrılıkçı fiilleri güçlendirdiği kaydedilen açıklamada, Somali'nin birliği aleyhinde paralel oluşumlar dayatma girişimlerinin reddedildiği vurgulandı.

⁠Somaliland bölgesi, kararı memnuniyetle karşıladı

Somali'den tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Somaliland'in Başkanı Abdirahman Mohamed Abdillahi, İsrail'in ülkenin egemenliğini ve bağımsızlığını tanıma kararını memnuniyetle karşıladıklarını bildirdi.

Abdillahi, yaptığı yazılı açıklamada, İsrail'in söz konusu kararının, Somaliland'in uzun yıllardır sürdürdüğü uluslararası meşruiyet arayışında önemli bir dönüm noktası olduğunu öne sürdü.

"İsrail'in Somaliland'ın egemenliğini ve bağımsızlığını resmen tanıma yönünde aldığı tarihi ve ilkesel kararı memnuniyetle karşıladıklarını" belirten Abdillahi, İsrail'in tanıma kararının ardından Somaliland'in bölgesel ve küresel barış vizyonu doğrultusunda İbrahim Anlaşmaları'na katılma niyetini ortaya koyduğunu kaydetti.

İsrail Somaliland'i tanıyan ilk ülke

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Somaliland bölgesini "bağımsız ve egemen devlet" olarak tanıdıklarını duyurmuştu.

Bu kararla İsrail, Somaliland'i tanıyan ilk ülke oldu.

Somaliland, 1991'de Somali'den tek taraflı olarak ayrıldığını ilan etmiş ancak uluslararası toplum tarafından bağımsız bir devlet olarak tanınmamıştı.

Somali ise Somaliland'i ülkenin ayrılmaz parçası olarak görüyor ve bölgeyle ilgili tüm uluslararası anlaşmaların yalnızca Mogadişu yönetiminin yetkisinde olduğunu vurguluyor.

Muhabir: Irmak Akcan,Emirhan Demir