Cüneyt Şaşmaz

Cüneyt Şaşmaz

ÇOĞUMUZ BU YÜZDEN GİDECEĞİZ?!

Koronavirüs'le mücadelede bir ER doktoru, sürekli entübasyonların ve KKD eksikliklerinin stresini anlatıyor...

"Göremiyorum.
Yüz kalkanım çizgili bir sisle bulanıktı.
Her ne olursa olsun, arkasından, altından, içinden geçerek bakmak için boynumu ileri geri eğdim.
Yoğunlaşma mıydı?!
Hatırlamadan ve onları geri çekmeden önce ellerimi yüzüme kaldırmaya başladım: Yüzüme dokunamıyorum, yüzüme dokunamıyorum, ne odanın içinde ne de dışında...
ER Bölümü oda 3'te, hastanın yatağının başında dururken, hemşiresi, ek oksijen vermek için hastanın yüzüne maske taktı.
Solunum terapisti için beklerken, oksijenin maksimum akış hızına kadar kranklandığından emin oldum.
Bu artmış oksijenle bile, hastayı en iyi yüzde 85'i doyuruyordu ve kan basıncı düşüyordu.
Doksan dakika önce, hasta - bir felçten önemli ölçüde bozukluğu olan 68 yaşındaki bir kadın - iyiydi.
Huzurevindeki hemşire, "değiştirilmiş zihinsel durumu" değerlendirmek için hastayı acil servise göndermek için bize  çağrıda bulundu, çünkü normalden daha az "iyi" idi.

Varışta oksijen seviyesi normaldi ve nefes darlığı yoktu.
Kan basıncı biraz düşüktü, ama kan şekeri yüksekti.
Küçük bir IV sıvı, başlangıçta hiçbir şeyi düzeltemedi.
Rektal sıcaklık talep etmiştim; 103 derece okudu.
Huzurevinde ikamet etmenin ve ateşlenmenin kombinasyonu, bu koronavirüs dönemlerinde kırmızı bir bayraktı.
Onu solunum izolasyonuna bıraktım ve hemşire'den herhangi bir düşüş için ekstra uyanık olmasını istedim.
Göğüs röntgeni, idrar ve kan testlerini beklerken, geniş spektrumlu antibiyotiklerin olası herhangi bir enfeksiyon kaynağını öldürmesini bekledim.
Önce taşınabilir göğüs röntgeni yapıldı ve önceden tahmin ettiğim şeyi ortaya koydu: Covid-19'un varsayılan bir belirtisi olan yaygın atipik infiltratlar.
Bu viral enfeksiyon hakkındaki anlayışımız sürekli gelişiyor olsa da, güvenilir bir şekilde sonuçlandırabileceğimiz tek gözlem, bu konuda patognomonik bir şey henüz tanımlamamış olduğumuz gibi görünüyor.
Yetmiş beş dakika sonra, başka bir hemşire bana, "Oda 3'te sana ihtiyaçları var" dedi.
"Tamam", diye yanıtladım.
Ben, bir sonraki göğüs ağrısı hastasına nefes darlığı ile ilgili talimat yazarken; "Doktor, sana şimdi Oda 3'te ihtiyaçları var" dedi, hemşire tekrar.
"Oda 3?
Huzurevindeki hasta?!
Hemen orada olacağım.
Ne oldu?!"
"Oksijeni yüzde 67'de."

Görevliden entübasyon için solunum terapistini çağırmasını istedim.
Daha sonra, hastanın hemşiresi'nin prosedür için hazırlanmasına yardım etmesini istemek için diğer hemşire'ye döndüm.
Sonra kişisel koruyucu ekipman (KKD) dizisi.

N95 maskemi kağıt çantasından çıkarmak için eldiven aldım, burnuma ve alt çeneme sıkıca oturduğunu kontrol ederek, yüzüme yerleştirdim.
Bu eldivenleri çıkardıktan sonra yüz kalkanımı taktım, sonra yeni bir elbise için arabaya yürüdüm.
Son olarak, hastanın odasına girmeden önce yeni bir eldiven seti.
Korkmuştum ama korkmuyorum.
Diğer doktorlar korkar, ancak ER doktorları korkmaz.
Kolayca korkmuyoruz.
Solunum terapistini bekledim.
Ventilatörü almak ve daha sonra PPE'sini almak için ekstra zamana ihtiyacı vardı, çünkü yüz kalkanımı manuel olarak manipüle etmeden neden göremediğimi anlamak zorundaydım. Düşüncelerim, nefes nefese kalışımın sesiyle delinmişti.
Bir ses kaydetmeyen düzenli aralıklarla oksijeni sessiz, hızlı, etkisiz bir şekilde alan hastayı kontrol ettim.
Gözleri kapalı kaldı, ne bir kirpik çevirme, ne alnında ne de bir başka uzuvda seğirme yok.

Kararsızlığına rağmen, hastanın görünür bir sıkıntısı yoktu.
Orada nefes nefese yatmıyordu.
Solumdaki hemşire hastanın oksijenine odaklanıyordu.
Duruşunu ayarlarken sadece elbisesinin kırışıklığını duydum.
Nefes nefese kalmak ona göre değildi.
Sağımdaki hemşire, entübasyon ilaçlarını uygulamaya hazırlandı.

Emirlerimi okudu; her şırıngadaki ilacın adı, dozu ve yapılmaları gereken sıra.

Sesi sabitti.

Hiperventilatör değildi.

Odanın hemen dışındaki hemşire, her detayı dizüstü bilgisayarına dikkatlice yazmak için kullandığı hurda kağıt üzerindeki prosedürün belgelerini tuttu.

Bağırmadıkça, duyulmak için çok uzaktaydı; sesli nefes alışlar kesinlikle onun değildi.
Nefes nefese kalan bendim.
Bir düşünce fırtınası ortaya çıktı.
Nefesim, yüz kalkanımdaki sis miydi?!
Eğer öyleyse, N95 maskemde bir sızıntı vardı.
Yoksa, virüsü zaten soludum mu?!
Şimdi entübe olur muyum?!
Solunum terapisti, ventilatörle birlikte gelmiş ve yüz siperini takmıştı.
Neredeyse hazırdı, bu yüzden kendimi toparlamak için çok az zaman vardı.
Kendime komut verdim:

Nefes al!

Bir, iki, üç.
Nefes ver!
Bir, iki, üç, dört.

Zaten nefes darlığım var mıydı?!
Bu sabah işe giderken belirtilerimi fark etmemiş miydim?!
Dün?!
Dün gece?!
Nefes al:
Bir iki, üç.
Nefes ver:
Bir iki üç dört.

Korkmuştum ama korkmuyorum.
Diğer doktorlar korkar, ancak ER doktorları korkmaz.
Kolayca korkmuyoruz.
Diğer her şey başarısız olduğunda devreye giren bir tür özel kuvvetiz.

Tipik olarak, görevimizi anonim olarak yaparız ve görev tamamlandığında ayrılırız.

Görev hattında meydana gelen herhangi bir yaralanma, gece bittikten sonra giderilir.
Bununla birlikte, arada bir, bölümlendirmek için kapasitenin boğulduğu, kronik stresin ortadan kalktığı, korkunun üzerinizde çalıştığı durumlar vardır.

Şimdi, bir yandan video laringoskop bıçağı ve diğer yandan endotrakeal tüp ile hastanın yatağında durduğumda, panik istemsizce içimden geçti.

Güçlü.

Hızlı.

Sığ.

Nefes al.
Bir, iki, üç, nefes alın.

Bir, iki, üç, dört, nefes alın.
Solunum terapisti eldivenlerini tokatladı ve o anlarda yanımda oldu.

Entübasyon zamanı gelmişti.
Üçte ve dörtte nefes alın.
Sonunda, nefesim düzgün, ölçülü, sağlamdı.
Maskeme tekrar baktım.

Buharlaşmış değildi.

Sanitasyon bezlerinden çizgilerdi, çünkü ekipmanımızı tekrar kullanmak zorunda kaldık.
Gözlerimi açık alanlara ayarladım.

Sonunda görebiliyordum.

N95 maskem uygun.

Nefes alabilirdim.
Oda nispeten sessizdi, "ER sakin" diyorum.

Entübasyon ilaçlarının verilmesini ve ardından bir yanıt olup olmadığını kontrol etmesini istedim.

Vokal kordları, video laringoskop ile kolayca görselleştirdik, sonra endotrakeal tüpün içine kaydırıp solunumu havalandırmaya bağladık.

Hastanın oksijeni monitörde %100'e yükseldi.
Hayatta kalan bizler her gün koronavirüs ile savaşa geri döneceğiz.

Fakat bu savaş bittiğinde, çoğumuz bu yüzden gideceğiz.
Cüppe ve eldivenlerimi çıkardım.

Yüz kalkanımı çıkarmak ve dezenfekte etmek için yeni eldivenler taktım.

Köpük bandının, alın boyunca etkili bir şekilde temizlemenin bir yolu olduğunu hayal bile edemezdim.

Ayrıca imkansızı da ümit ettim; virüsü kaldırmak?!

Çünkü vardiyam sırasında tekrar tekrar kullanmak zorunda kaldığım kalkanım aynıydı.

N95'i çıkardım.

Şimdi bize, KKD eksiklikleri nedeniyle yeni bir tane almadan önce birçok kez tekrar kullanabileceğimiz söylendi, bu yüzden kirlenmiş maskeyi bir sonraki hasta için tekrar takmam gerekene kadar çantaya geri koydum.

Bu şekilde enfekte oluyoruz.

Biz böyle ölürüz.
Hayatta kalan bizler her gün savaşa geri döneceğiz, çünkü savaş bitene kadar savaştan uzaklaşmıyoruz.

Fakat bu savaş bittiğinde, çoğumuz bu yüzden gideceğiz.
Hasta CT'ye hazır olmadan önce yedi dakika içinde tuvaleti kullanmak için ER'nin arkasına yürüdüm ve ER müdürümün salonda durduğunu gördüm.

Merhaba deyip el salladım.
"Nasıl gitti?" diye sordu, gözleri nazik, gülümsemesi sempatik.
"Gitti" dedim.
"KKD ile ne hissettiniz?

Korunmuş hissettin mi?"
Cevabımı düzenlemek için durdum.

Niyetleri iyiydi.

Ön hatlarda yer alan doktorlar ile bana "doktorların ücretli izin almadıklarını" belirtti ve "hizmetiniz için teşekkür ederim" dedi.

Yöneticiler arasındaki ince çizgiyi yürütmek için elinden geleni yapan bir ER doktoruydu.

Sorusuna cevap verdim:

"Hayır, bu ekipman bizi korumuyor.

Hepimizin Covid'te yer almamasının bir yolu yok, ancak 'yönergeleri' izliyoruz."

Başını salladı ve kaşlarını çattı.
"Dürüst olmak gerekirse", diye devam ettim:

"Bunu söylemekten nefret ediyorum ama benim düşüncem insanların çoğunun bu virüse yakalanmış olacağı.

Çoğu insan bunun üstesinden gelir ama diğerleri bunu yapamayacak.

Birçok kişi ölecek.

Hiçbirimizin ölmesini istemiyorum, ancak birçok sağlık hizmeti sağlayıcısı ölecek.

Mesele şu ki, bu gerçekleşene kadar hangi kampta olduğumuzu bilmek imkansız."
Tekrar başını salladı.
Birbirimize gülümsedik ve yıkanmaya devam ettim.

Ellerimi yıkadım, birbirlerine çevirdim, her parmağımdaki sabunu her birinin altına köpürttüm.

Ellerimi kuruturken aynaya baktım, telefonum çaldığında nefesimin artık fark edilemez olduğunu fark ettim.
Dokuz yaşındaki yeğenimden FaceTime talebi.
Politikam, kritik olmadıkça işyerinde telefona cevap vermemekti. Ama bu farklı bir dönem.
Cevaplamak için telefonu kaydırdım.

Merhaba!
"Merhaba teyze" diye cevapladı normalden daha yumuşak.

Göz kapakları alçalmıştı ve gözleri tipik parlaklığında değildi.
"Nasılsın?" diye sordum, endişemi maskeledim.
"İyiyim."

Uykulu gözlerle gülümsedi.

"Ben şimdi uyandım."

Esnedi, gür kaşları yükseldi.

Şimdi, tekrar esnediğinde, kalın kirpikleri sıkıca kapandı.
Başını geriye doğru sürükledi ve ağzı açıldı ve en cesur aslan yavrularının en güçlü nefesini açığa çıkardı.
Kendi kendime gülümsediğim için kolayca iç çekiyorum.
Nefes aldı.
Nefes aldım.
Bugün iyiyiz.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.