15 Yılda Suikastlar Silsilesi, Nükleercilerden Komutanlara... İran Devrim Muhafızları Neden Hedefte

15 Yılda Suikastlar Silsilesi, Nükleercilerden Komutanlara... İran Devrim Muhafızları Neden Hedefte

İran Devrim Muhafızları son 15 yılda, komutanlarının suikastlardan hava saldırılarına uzanan geniş çaplı operasyonlarla hedef alınmasıyla dikkat çekiyor.

İran Devrim Muhafızları son 15 yılda, komutanlarının suikastlardan hava saldırılarına uzanan geniş çaplı operasyonlarla hedef alınmasıyla dikkat çekiyor. Kasım Süleymani suikastıyla başlayan yeni dönem, artık bireysel değil kurumsal imhayı hedefleyen bir stratejiye dönüştü.

İran Devrim Muhafızları Ordusu (Islamic Revolutionary Guard Corps (IRGC)/Sepah-e Pasdaran) yalnızca bir askeri yapı değil, aynı zamanda İran İslam Cumhuriyeti’nin ideolojik, siyasi, ekonomik ve bölgesel güvenliğini sağlayan çok katmanlı bir güç merkezi.

1979’daki İslam Devrimi'nin ardından İran İslam Cumhuriyeti'nin kurucusu Ayetullah Humeyni’nin emriyle kurulan IRGC’nin temel görevi, rejimi iç ve dış tehditlerden korumak.

Ülke içerisinde muhalif ayaklanmaları bastırdığı eleştirileri yapılan IRGC, İran ordusundan farklı olarak, doğrudan dini lider Ali Hamaney komutasında hareket ediyor.

15 yılda suikastlar silsilesi, nükleercilerden komutanlara... İran Devrim Muhafızları neden hedefte - Resim : 1
Öldürülen ilk İran Devrim Muhafızları Başkomutanı General Hüseyin Selami

"Şİİ HİLALİ" STRATEJİSİNİN ŞAH DAMARI

Devrim Muhafızları'nin dış operasyon kolu olan Kudüs Gücü ise Orta Doğu’da İran’ın vekil güçlerini destekliyor: Lübnan’da Hizbullah, Irak’ta Haşdi Şabi, Suriye’de Esad rejimi yanlısı milisler ve Yemen’de Husiler

Bu sayede İran, doğrudan savaşmadan bölgeyi etkileme kabiliyeti kazanıyor ve bir “Şii Hilali” stratejisi inşa ediyor.

IRGC, ekonomik olarak da İran'da çok güçlü. Ordunın, İran ekonomisinin yaklaşık yüzde 20 ila yüzde 40’ını kontrol ettiği iddia ediliyor. Khatam al-Anbiya inşaat şirketi gibi yan kuruluşlar üzerinden de enerji, inşaat, altyapı, telekom gibi birçok sektörde etkili. ABD’nin yaptırımlarının önemli kısmı bu ekonomik ağları hedef alır.

HEM BİLİM İNSANLARI HEM DE KOMUTANLARI SIK SIK HEDEFTE

Balistik füze geliştirme, dron teknolojileri ve nükleer altyapının korunması da doğrudan IRGC tarafından yürütülüyor. Bu nedenle ABD ve İsrail’in hedefinde IRGC her daim en tepede. Hem bilim insanları hem de komutanları sık sık suikastlara uğruyor.

2020'de İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin ABD-İsrail iş birliğiyle suikasta kurban en öne çıkanı. Peki diğerleri?

15 yılda suikastlar silsilesi, nükleercilerden komutanlara... İran Devrim Muhafızları neden hedefte - Resim : 3
Kasım Süleymani

BOMBALI TUZAKLARDAN SAVAŞ UÇAKLARINA

İran Devrim Muhafızları (IRGC), kurulduğu 1979’dan bu yana pek çok kez hem içeriden hem dışarıdan saldırılara hedef oldu. Ancak özellikle son 15 yılda artan bölgesel gerilimler ve vekâlet savaşları, bu kurumun komuta kademesini doğrudan hedef haline getirdi.

İlk büyük saldırı 18 Ekim 2009’da İran’ın Sistan-Beluçistan bölgesindeki Pişin kentinde yaşandı. Bir intihar bombacısı, Devrim Muhafızları komutanlarının da katıldığı bir toplantı sırasında üzerindeki patlayıcıyı infilak ettirdi. Saldırıda 43 kişi hayatını kaybederken, aralarında Devrim Muhafızları komutanları da vardı. Olay, İran’ın doğusundaki en kanlı eylemlerden biri olarak tarihe geçti ve saldırının sorumluluğunu Sünni ayrılıkçı örgüt Cundullah üstlendi.

İran’ın dış sahadaki varlığı da zaman içinde hedef olmaya başladı. 27 Aralık 2014’te, Irak’ın Samarra kentinde görev yapan üst düzey IRGC komutanı General Hamid Taqavi, terör örgütü IŞİD keskin nişancısı tarafından öldürüldü. Taqavi’nin ölümü, İran’ın Irak topraklarında kaybettiği ilk yüksek rütbeli komutan olarak kayıtlara geçti.

15 yılda suikastlar silsilesi, nükleercilerden komutanlara... İran Devrim Muhafızları neden hedefte - Resim : 4

TAHRAN'IN GÖBEĞİNE SALDIRI VE DEVRİM MUHAFIZLARI

Shaban Nassiri de Kudüs Gücü içinde önemli bir komutandı. Mayıs 2017’de Musul yakınlarında yürütülen keşif görevine liderlik ederken, konvoyu IŞİD’in döşediği bir mayına takıldı. Olaydan birkaç saat içinde yaşamını yitirdi.

2017 yılında başkent Tahran da hedef oldu. 7 Haziran’da İran parlamentosu ve Ayetullah Humeyni’nin türbesine eş zamanlı silahlı ve bombalı saldırılar düzenlendi. IŞİD’in üstlendiği saldırılarda 17 kişi yaşamını yitirdi. Devrim Muhafızları’na bağlı özel timlerin hızlı müdahalesiyle daha büyük bir felaketin önüne geçildi. Bu saldırı, IŞİD'in İran'daki ilk büyük çaplı eylemi olarak kayda geçti.

13 Şubat 2019’da ise yine Sistan-Beluçistan’da Devrim Muhafızları personelini taşıyan bir otobüse yönelik bombalı saldırı gerçekleşti. Konvoya yönelik intihar saldırısında 27 asker hayatını kaybederken, İran bu kez Ceyş el-Adl örgütünü hedef gösterdi. Saldırı, Pakistan’la olan sınır güvenliği tartışmalarını yeniden alevlendirdi.

Saldırılar, 2020 sonrası daha çok İran’ın dış operasyon kolu olan Kudüs Gücü ve onun Suriye’deki faaliyetlerini hedef almaya başladı.

15 yılda suikastlar silsilesi, nükleercilerden komutanlara... İran Devrim Muhafızları neden hedefte - Resim : 5
Seyyid Rezi Musevi Çaşmi ve Kasım Süleymani

EN SARSICI SALDIRI: KASIM SÜLEYMANİ

İran Devrim Muhafızları tarihindeki en sarsıcı saldırı, 3 Ocak 2020’de Bağdat’ta gerçekleşti. Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani, ABD’ye ait bir insansız hava aracıyla düzenlenen nokta atışı bir saldırı sonucu öldürüldü. Aynı araçta Iraklı milis lideri Ebu Mehdi el-Mühendis de hayatını kaybetti. Washington yönetimi, saldırıyı “önleyici meşru müdafaa” olarak savunurken, Tahran bu suikastı “devlet terörü” ilan etti. Süleymani’nin ölümü, sadece İran’ı değil tüm bölgeyi derinden sarstı. Kirman kentinde 7 Ocak günü düzenlenen cenaze törenine yüz binler katıldı. Yaşanan izdihamda en az 56 kişi hayatını kaybetti, 213 kişi de yaralandı.

25 Aralık 2023’te, İsrail’in Şam’ın güneyinde düzenlediği hava saldırısında, İran’ın Suriye operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü komutanı General Seyyid Rezi Musevi Çaşmi öldürüldü. Bu suikast, İran’ın Suriye'deki askeri varlığına yönelik en yüksek profilli saldırılardan biri oldu.

Musevi'nin ölümünden sadece birkaç ay sonra, 1 Nisan 2024’te bu kez İran’ın Şam’daki diplomatik misyonu hedef alındı. İsrail savaş uçakları tarafından düzenlenen saldırıda, İran’ın bölgedeki en üst düzey komutanlarından Muhammed Rıza Zahidi, yardımcısı ve beş IRGC mensubu daha hayatını kaybetti. İran, bu saldırıyı bir savaş ilanı olarak değerlendirdi. Zahidi, Kasım Süleymani’den sonra suikasta uğrayan en kıdemli Kudüs Gücü komutanıydı.

Sadece dört gün sonra, 4 Nisan 2024’te, İran’ın doğusunda Devrim Muhafızları'na ait iki karargâh bu kez Ceys el-Adl militanları tarafından hedef alındı. Çabahar ve Rask’ta düzenlenen baskınlarda 16 güvenlik görevlisi öldü, bazı askerler ise kısa süreliğine rehin alındı.

"Haji Hashem” lakaplı, Kudüs Gücü komutanı Tuğgeneral Keyumers Purhaşimi de Kasım 2024'te Halep kırsalında öldürüldü.

15 yılda suikastlar silsilesi, nükleercilerden komutanlara... İran Devrim Muhafızları neden hedefte - Resim : 6
Keyumers Purhaşimi

VE 13 HAZİRAN 2025... EN BÜYÜK SALDIRI

Ancak İran Devrim Muhafızları’na yönelik en büyük ve en yıkıcı saldırı 13 Haziran 2025’te yaşandı. İsrail, “Yükselen Aslan Operasyonu (Operation Rising Lion)" adıyla duyurduğu büyük hava operasyonunda, İran genelinde 100’den fazla hedefi vurdu. Bu hedefler arasında Devrim Muhafızları'nın Tahran, Isfahan, Natanz ve Buşehr'deki üsleri ve nükleer araştırma tesisleri yer aldı. Saldırıda Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakırı, İran Devrim Muhafızları Başkomutanı General Hüseyin Selami, ve Kudüs Gücü’nün çeşitli komuta kademesinden isimler hayatını kaybetti. İran saldırıya insansız hava araçları ve füzelerle karşılık verirken, bölge tansiyonu 1979’dan bu yana görülmemiş bir seviyeye tırmandı.

BİR İLK

İran Devrim Muhafızları Başkomutanı General Hüseyin Selami, İran Devrim Muhafızları'nın Genel Komutanı düzeyinde öldürülen ilk kişi oldu. Bu, İran İslam Cumhuriyeti tarihinde bir ilk. Selami, 2019 yılında bu makama getirildi. Özellikle ABD-İsrail karşıtı sert açıklamalarıyla tanınıyordu. Balistik füze geliştirme programları, insansız hava aracı stratejisi ve bölgesel milis ağlarının inşasında başat rol oynadı.

15 yılda suikastlar silsilesi, nükleercilerden komutanlara... İran Devrim Muhafızları neden hedefte - Resim : 8
Ali Rıza Asgari

TÜRKİYE DETAYI

Türkiye’de geçirilmiş bir suikast vakası yerine, 2007 İstanbul kaybolmasıyla bağlantılı dikkat çekici bir casusluk vakası var.

Kudüs Gücü'nün eski komutanı Ali Rıza Asgari, Şubat 2007’de İstanbul’da ortadan kayboldu. Pek çok analiz bu olayı “CIA ve Mossad’ın iş birliğiyle bir kaçırma” olarak değerlendiriyor. Asgari'den o gün bugündür haber alınamıyor.

15 yılda suikastlar silsilesi, nükleercilerden komutanlara... İran Devrim Muhafızları neden hedefte - Resim : 9
Feridun Abbasi

İRAN'IN BEYİNLERİ HEDEFTE: 2010'DA AĞIR YARALANDI, 2025'TE ÖLDÜRÜLDÜ

2009–2025 yılları arasında İran’dan en az 5 nükleer bilim insanı, hedef alınan suikastların merkezinde yer aldı.

12 Ocak 2010 - Mesud Alimuhammedi. Nükleer alanlarda çalışma yürüten İranlı bilim insanlarına yönelik suikastlar zinciri, Tahran Üniversitesi'nde fizik profesörü olarak görev yapan Mesud Alimuhammedi'nin 2010'da öldürülmesiyle başladı.

Kuantum fiziği ve temel parçacık fiziği alanlarında çalışmalarıyla bilinen Alimuhammedi, 12 Ocak'ta evinin önünde motosiklete yerleştirilmiş bombanın patlatılması sonucu hayatını kaybetti. Saldırıda Alimuhammedi'nin eşi de yaralandı. İran, saldırıyla ilgili İsrail ve ABD'yi suçlarken Washington suçlamaları kabul etmedi.

29 Kasım 2010 – Dr. Mecid Şehriyari, Tahran’da aracına yerleştirilen bomba patlaması sonucu öldürüldü; sorumluluğu Mossad ya da Batılı istihbarat örgütleriyle bağlantılı kaynaklar üstlendi. Aynı saldırıda Feridun Abbasi ağır yaralandı ama hayatta kaldı. Abbasi, 13 Haziran 2025 saldırılarından kurtulamayacaktı.

23 Temmuz 2011 – Dr. Daryuş Rızainejad, Tahran yakınında aracından inerken kurşunlanarak öldürüldü. İran resmi kaynakları Mossad’ı suçladı.

11 Ocak 2012 – Dr. Mustafa Ahmedi Ruşen, Tahran’da arabasına yerleştirilen bombanın patlatılması sonucu bombayla öldürüldü. Ardından Natanz nükleer tesisine adı verildi.

27 Kasım 2020 – Prof. Dr. Muhsin Fahrizade, Tahran’ın Abserd yöresinde konvoy eşliğindeyken kimliği belirsiz bir sistemle (iddiaya göre uzaktan kontrol edilen silah ya da bombalı pusu) öldürüldü. İran, suikastın arkasında İsrail’i gösterdi. Devrim Muhafızları Ordusu'nda tuğgeneral, akademik bir fizikçi ve İran'ın nükleer programında görevli kıdemli bir yetkiliydi.

13 Haziran 2025 – İsrail’in Operation Rising Lion yani Yükselen Aslan Operasyonu saldırısında nükleer bilim insanı Feridun Abbasi ve ayrıca Muhammed Mehdi Tehranchi gibi uzmanlar öldürüldü. Altı bilim insanının yaşamını yitirdiği açıklandı.

Tüm bu saldırılar, İran Devrim Muhafızları’nın artık sadece bir ordu değil, hem ideolojik hem de jeopolitik bir hedef olduğunu bir kez daha ortaya koydu. ABD tarafından terör örgütü olarak görülen ve vekâlet savaşlarının merkezinde duran bu yapı, İran’ın bölgesel nüfuzunun taşıyıcısı olmayı sürdürdükçe, hedef olmaktan da kurtulamayacak gibi görünüyor.

HABERE YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Önceki ve Sonraki Haberler