Hava sahası, ulusal hava sahası ve uluslararası hava sahası olarak ikiye ayrılmaktadır. Ulusal hava sahası, bir devletin ülkesi üstündeki hava sahasını belirtmektedir. Uygulanan uluslararası hukuka göre, devletlerin hava sahası, bu devletlerin egemenliği altında bulunan kara ülkesi ile buna bitişik olarak yer alan iç suların ve karasularının üstünde bulunan hava sahasıdır. Başka bir deyişle, bir devletin ulusal hava sahasının dış sınırı karasularının bittiği çizgi olmaktadır. Bir devletin ulusal hava sahası dışında kalan hava sahası ise uluslararası hava sahasını oluşturmaktadır.

Ulusal hukuk bağlamında iç taşımalarda ulusal hukuk hükümleri ilk sırada uygulanırken, uluslararası taşımalarda Varşova veya Montreal Konvansiyonu hükümlerine ek olarak 261/2004 Sayılı Avrupa Birliği Tüzüğü hükümlerinin uygulanması söz konusudur. Türkiye Cumhuriyeti kapsamında ise havayoluyla yapılan yurt içi taşımalarda Türk Sivil Havacılık Kanunu hükümleri uygulanır.

Bu kanunun 106. maddesine göre, Havayolu ile yurt içinde yapılacak taşımalarda, sivil havacılık kanununda hüküm bulunmuyorsa Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmaların hükümleri ve bu anlaşmalarda da hüküm bulunmadığı hallerde Türk ticaret kanunu hükümlerinin uygulandığı hukuki gücence altına alınmıştır.

Ulusal ve uluslararası alanda hava yolu yolculuğu yapan vatandaşların neredeyse dünya genelinde yaz aylarında turistlik gezilerde bulunması kış aylarında ise hava muhalefeti kaynaklı saatler süren gecikme ve günlerce rötar yapan uçuşları neticesinde büyük mağduriyet yaşadıkları sarihtir. Havaalanlarının içerisinde valizleriyle banklar üzerinde veya yerlerde yatarak uçuşlarını bekleyen yolcuları görmek artık neredeyse sıradan bir hal almaya başladı. Oysa ki yolcuların bir çoğunun kendi haklarından haberinin olmayışının bir etksisi bu.

Öncelikle vurgulamak isterim ki ücretsiz yolculuk yapan, indirimli uçuşlardan yararlanan veya bileti alırken kampanyalardan yararlanan yolcularla, normal ücretle seyahat eden tüm yolcuların hakları mütekabildir yani aynıdır. Taşıyıcı, Yolcuları rahat bir yolculukla ve sağlıklı olarak gidecekleri yere ulaştırma hakkı,

yolcu bileti ve bagaj kuponu düzenlenmesini isteme hakkı, taşımanın zamanında ve gereği gibi yapılmasını isteme hakkı, beraberindeki bagaj ve kişisel eşyanın taşınmasını isteme hakkı, güzergah değişimi veya geri ödeme bir yana tazminat haklarıda vardır. İlaveten hizmet hakkı bunların en başında gelen temel haktır, şu şekilde açıklamak isterim: yolcunun 2-3 saatlik bir bekleme süresinde dahi meşrubat talebinde bulanabileceği bekleme süresi 4 saati bulacaksa buna ek olarak yemek talebi, 5 saat ve üzeri gecikmelerde meşrubat ara öğün ve ana öğün hizmetinin yolcu tarafından rahatlıkla talep edilebileceği bilinmelidir. Uçuşun tehiri (gecikmesi) durumunda ise uçuş mesafesi ve bekleme süresi kriterleri göz önünde bulundurularak havayolu firmasının yolcuya ücretsiz olarak haklar tanıması gerekmektedir.