Cüneyt Şaşmaz
FERGANA VADİSİ
Ay Işığı parlamaya devam ediyor.
Nüans?!
"Mart Soğuğu" ise üst başlık, kimlere "Mart Soğuğu"!?
Ne de olsa ters/yüz zamanlar...
Görünen o ki, Türk Dünyası, gerçek olan'la gerçek olmayan'ın iç içe geçtiği 'alacakaranlık kuşağı'nın içinde geçiyor...
"Türk Dünyası'ndan korku'yoruz" diyenler, nacizane Türkiye'den de kork'tuklarını söylüyorlar. Nacizane ben ise onların yine saçmalamasından korkuyorum.
Türk Dünyası, tarihinde bu kadar kolpacıyı bir arada görmedi.
Korkanlar, Dünya Savaşı'ndan korksunlar.
Rusya, gölge'nin gölgesi.
Toksik.
Anlaşılmadı ise şöyle söyleyelim:
Türkiye ve Türk Dünyası artık kendisini kullanan elleri yakıyor, sıkıntı bundan kaynaklı!
Sorun çözmek demek, kaç değişkene ne kadar süre ile hakimsin sorusuna verilen nitelikli cevap demek.
Fare ile mücadele ise amaç kapan kurmak şart!
Tarih, ideoloji, hukuk, siyasi akımlar ne varsa amaç'a giden yol'da araç!
Büyük Prusya Proje.
BOP.
GOP.
BİP.
Vs.
Hepsi Kıyamet'in içinde.
İçinden geçmekte olduğumuz süreç "hayal politik" değil, her yanı "real politik"!
Başka milletlere sevdalananlardan ve/veya manda'cılardan değiliz.
Medeniyet raks'ı çerçevesi'nde 'Tango'cuyuz!
Bilinç yarılmasına gerek yok!
Hal böyleyken...
Fergana Vadisi'ni, iyi bilmek, tanımak, Türkler için her daim elzem.
Orta Asya'nın kalbi Fergana Vadisi'ni kıymetli kılan özellikleri şunlar:
- Bölgenin zengin su kaynakları,
- Tarıma elverişli alanları,
- Orta Asya bölgesinin nüfus yoğunluğunu barındırması.
Fergana'nın bu özellikleri, bölge ülkelerine, içinden çıkılamayan krizleri beraberinde getiriyor?!
Krizlerin öncelikli sebebi ise, fazla girintili-çıkıntılı ve etnik gruplar göz ardı edilerek çizilen sınırlar!?
Nüans?!
Bu sınırlar, günümüzde egemenlik sınırları olduğu için, bölge ülkelerini savaşın, etnik grupları da çatışmaların eşiğine getirmekte?!
Kurulu altyapı nedeniyle, bugün bir Kırgızistan vatandaşı, Kırgızistan'ın Fergana Vadisi'nde yer alan bir kasabasından bir diğerine gitmek için, Özbekistan sınırlarından geçmek zorunda.
Çünkü Sovyet döneminde inşa edilen yollar, egemenlik ve bağımsızlık konusunu gündemine almadan hayata geçirilmiş?!
Bu sorun, Kırgızistan-Özbekistan-Tacikis
Yani?!
Sınır ihlali anlamına gelen bu eylemler, ülkelerin güvenlik kuvvetleri tarafından durdurulmakta, şiddete yol açmakta?!
Başka?!
Yerleşim yerlerinin içerisinde geçen sınırların yanında, diğer büyük sorun ise "anklav topraklar"?!
Demem o ki:
Bir ülkenin ana karasından ayrı, diğer ülkenin tamamen içerisinde yer alan bu topraklar, Fergana Vadisi içerisinde oldukça fazla.
İçerisinde en çok anklav toprak barındıran ülke, Kırgızistan?!
Bu topraklar, Özbekistan'a ve Tacikistan'a ait!?
Nitekim...
Bu topraklarda yaşayan insanların, kentlerini herhangi bir ihtiyaçtan ötürü terk etmeleri, doğrudan başka bir ülkenin toprakları içerisine girmeleri, sınır ihlali anlamına geliyor?!
Devam eden süreç, Tacikistan ve Kırgızistan arasından oluşturulan diyalog zemini, ortak çalışma heyetleri aracılığıyla kısmen azaldı.
Ancak, Fergana Vadisi'ndeki sınır anlaşmazlıklarına Özbekistan dahil edildiğinde, tartışmalara su paylaşımı konusu da ekleniyor?!
Bölgenin iki temel nehri olan Amuderya ve Sırderya, Kırgızistan ve Tacikistan'dan doğan kaynaklardan oluşmakta, bu kaynaklar Özbekistan'a ulaşmakta.
Yani?!
Fergana Vadisi'nin başlıca sorunu, suyun paylaşımı!?
Demem şu ki:
Kırgızistan'ın ve Tacikistan'ın, topraklarındaki su kaynakları üzerinde yapacağı eylemler ve projeler, Özbekistan için tehdit anlamında!?
Hasılı:
Ekonomik açıdan zor durumdaki bu iki ülkenin hidroelektrik projeleri, kendileri için hayati bir konumda, Özbekistan için tarımsal üretimin tehlikeye girmesi ve diplomatik platformda güç kaybı?!
18 Mart 2016 tarihinde gerçekleşen kriz, her iki konuyu da içerisinde barındırıyor.
Özbekistan'ın, Namangan kentinin 50 km kuzeyinde yer alan Kerben, Alabuka ve Kasansay üçgeninde yaşanan kriz, Kasansay'ın aidiyeti?!
Pek çok sınır noktalarında olduğu gibi, halen bu sınır kasabaları ve toprak parçalarının kimin olduğu karara bağlanamamış?!
Kaldı ki, Kerben ve Alabuka, Kırgızistan'ın yerleşim birimleri.
Bu iki yerleşim birimi arasındaki yol, Özbekistan sınırları içerisinden geçiyor.
Bölgedeki tartışmalı noktaların diğeri, Özbeklerin Ungar-Tepe, Kırgızların Unkur-Too olarak isimlendirdiği tepe.
Askeri hareketlilik de, bu anlaşmazlık birimleri üzerinde.
Demem o ki:
Orta Asya, tekstil sanayisine pamuk hammaddesini sağlayıcı bölge.
Nüans?!
Özbekistan, pamuk üretiminin merkezi ama üretimde tüketilecek su, Kırgızistan'dan geliyor.
Ezcümle:
Amaçlanan yüksek pamuk üretimi çerçevesinde oluşturulan su rezerv noktaları Özbekistan'a verilmiş, Kırgızistan kaynağı olduğu sudan mahrum kalmış?!
Bugün Özbekistan rezervin kendileri tarafından inşa edildiğini, Kırgızistan ise kendi topraklarında bulunduğunu iddia ederek karşı karşıya geliyor.
Özbekistan yönetimi, bölgenin önemli otoyollarından olan Medeniyet'e iki zırhlı araçla 40 asker gönderip, yolun kontrolünü tek taraflı olarak, Kırgız vatandaşların denetlenmesi yönünde durdurmuş?!
Bu durum karşısında Kırgız iktidarı da denk bir karşılık vermiş.
Gelişmeler karşısında Özbekistan yönetimi veya herhangi bir Özbek yetkili konuya değinmemiş, yine süreci sessizce takip etmeyi tercih etmiş?!
Kırgızistan yönetimi ise, Taşkent'i, her sorunu militarize etmekle suçlamış, KGAÖ'nün (Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü) dikkatini konuya çekerek, toplantı talebinde bulunmuş.
Netice:
Bölgenin düzensiz sınır yapısı, yerleşik altyapılar, sınır aşan sular ve etnik çeşitlilik; iki ülke arasındaki gerginliği taze tutuyor.
Kısa süreli gerginlik, iki tarafın asker sayılarını makul seviyeye çekmesiyle sona erdi.
Ancak bölgedeki hareketlilik, Kırgızistan için iç karışıklık potansiyeli de taşıyor.
Bu nedenle, sınır sorunuyla alakalı olarak iki muhalif isim tutuklandı.
Özbekistan, güçlü merkezi iktidar yapısıyla bu tip bir tepki görmüyor ancak Kırgızistan, başarıya ulaşabilecek güçlü kalkışmalara karşı koyabilme açısından yetersiz kaldığı için, durumu fark eden yönetim, muhalif liderleri tutukladı.
Ezcümle:
Çağımız uluslararası siyasetinde güvenlik ve istikrar, komşuların sınırlarından başlıyor.
Nüans?!
Fergana'da, terör örgütlerinin yer alabildiği geçmiş tecrübelerle görülmüş, bu durum sıkı önlemlerle durdurulmuştur.
Afganistan'ın kuzeyinde, öncelikle Türkmenistan'ı ve Tacikistan'ı rahatsız eden IŞİD ve Taliban grupları, Kırgızistan'ı ve Özbekistan'ı da yakından ilgilendiriyor.
Bu durumun farkında olan Moskova ve Pekin yönetimleri, Orta Asya ülkelerinin güvenlik önlemleri açısından yeterli hale gelebilmesi için destek vermekte, bu destekleriyle kendi güvenliklerini garanti altına almak istemekte.
Demem şu ki:
Sınır aşan sular konusunda adil paylaşım, sınır sorunlarının etkili ve tam çözümü ile ekonomik işbirliği, bölgenin en fazla ihtiyacı olan adımlar.
Orta Asya devletlerinin geleceklerine yapacağı en büyük yatırım; yıkım ve kargaşa yaşamadan, işbirliğini, bölgesel istikrar ve ekonomik gelişim için en hayati unsur olarak kabul etmeleridir.
Nüans?!
Düşman kazık'ı yoktur, dost kazık'ı vardır.
Bu, ciddi bir mesele'dir.
Bu, Rus (Yahudilerinin) projesi'dir!
Su yolları ile enerji yolları bitişik, o bölgede..
Rusya, hepsine saldırıyor şu an!
Demem şu ki:
Taraf olmak başka şey, taraflı olmak başka!
Rusya'nın "ABSHERON TATBİKATI" ne anlam'a geliyor?!
Türkiye, bölgeye, Azerbaycan'a olduğu gibi müdahale etmeli ama çatışma çıkmasını engelleyerek, abi rolünde?!
ABD, orada savaş ister.
Çin, istemez..
Rusya, duruma göre değerlendirir.
İstediğini alamaz ise savaş ister.
Türkiye için tek yol, müdahil olup, Rusya ile ortaklık kurmak!?
Bilinen o ki, Pentagon, yol üzerindeki her ülkenin lideri ile tek tek konuştu; "Biz, bu yolu istemiyoruz; ya bizden olursunuz, ya da sizi Rus korumasına rağmen mahvederiz!" dedi?!
Sözün özü:
Amerika, su kaynakları konusunda orta şiddetli bir savaş çıkarıp, bir tarafı, Çin'in desteklemesine olanak sağlayacak şekilde savaş pozisyonuna sokabilirlerse, Çin'in problem yaşadığı üç bölgedeki çatışmaları, daha rahat yöneteceği düşüncesinde?!
Türkiye, müdahil olup iki kardeş devletin savaşını engelleyecek kuvvette; şu an daha aktif olmalıyız.
İstihbarat kurumumuz, iki ülkeye de oldukça yoğun bir koçluk yapıyor...
Demem o ki:
Türkiye, alana altyapı işleri ile girip, denge getirmeli.
Ezcümle:
On yıl sonra 1 litre su, 1 litre petrol'den daha değerli olacak!?
Bölge, özellikle Çin ve güney ülkelerden büyük göç dalgaları alabilir?!
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.