Cüneyt Şaşmaz

Cüneyt Şaşmaz

ÇERÇEVELENEN GERÇEKLİK?!

Bugün aslında dündü!? 
Ayasofya'nın "cami" olarak kabul edilmesi, bir başka işaret fişeği! 
İstanbul, "İslambol" oldu!? 
Cumhurbaşkanı Erdoğan; "Ayasofya, Türkiye'nin ve insanlığın önemli bir değeri olarak kalacak ve korunmaya devam edilecek" dedi.
Hal böyleyken...
Avrupa'da minarelerden ezanların yükseldiği.. 
Karşılıklı saygı ilkesinin öneminin anlaşıldığı bir dönemde..
Başkentinde cami bulunmayan tek Avrupa ülkesi olan Yunanistan, tarihsel kompleksleriyle, Ayasofya'da Kuran-ı Kerim okunmasından ve ibadet edilmesinden rahatsız?! 
İçimizdeki muhalefet ise soruyor:
Ayasofya'da çıkartılacak günah'ın bedel'i nedir?!
Nüans?!
Ayasofya bir değişkendi..
Danıştay'ın kararı sonrası rahatsız çevre'den sitem gibi sözler geldi:
"Ne kadar Kilise'de namaz kılmaya hasret Müslüman varmış!"
Soru:
Ayasofya nasıl cami oldu?!
Cevap:
29 Mayıs 1453'te, Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u aldığında, Ayasofya yaralı Bizans askerlerinin, kadın ve çocukların sığınma yeriydi.
Başka?!
İstanbul'un Osmanlı Devleti'nin eline geçmesinden sonraki birkaç gün boyunca Ortodoks Kilisesi mensupları Ayasofya'da ibadete devam etti.
Nüans?!
1 Haziran 1453'te, İstanbul'daki ilk Cuma namazını burada kılan Fatih Sultan Mehmet, Ayasofya'nın Osmanlı yönetimi altında cami olarak hizmet vereceğini duyurdu.
Başka?!
Mihrap ve minber yapıldı, çan ve Haç kaldırıldı.
Mozaiklerin üstü kapatıldı.

Başka?!
1481'de ilk minaresi inşa edildi.
Başka?!
Fatih Sultan Mehmet'ten sonra tahta geçen Sultan İkinci Bayezid zamanında bir minare daha dikildi.
1509'daki büyük İstanbul depreminde ilk yapılan minare yıkıldı, yerine tuğladan bir minare yapıldı.
Başka?!
Diğer iki minare de Sultan İkinci Selim zamanında, Mimar Sinan tarafından yenileme çalışmaları sırasında inşa edildi.
Hasılı:
Bu sebeple, Ayasofya'nın farklı zamanlarda yapılan 4 minaresi birbirinden farklı.
Başka?!
İkinci Selim'in türbesi Ayasofya içindeki ilk padişah türbesi oldu.
Nüans?!
Ayasofya'da, içinde padişahların, eşlerinin ve şehzadelerin de yer aldığı 43 farklı türbe bulunuyor.
Yani?!
Bunların arasında Sultan Üçüncü Murat, Sultan Üçüncü Mehmet, Safiye Sultan ve Nurbanu Sultan da var.
Demem o ki:
Sultan Ahmet, 1616'da Sultan Ahmet Cami'ni inşa ettirene kadar Ayasofya, Osmanlı Devleti'nin en büyük ve en önemli camisiydi.
Demem şu ki:
1739'da camiye medrese, kütüphane ve aşevi de eklendi.
Ezcümle:
1847-1849 arasında yenilenme çalışmaları sırasında kapalı kalan Ayasofya, cami olarak son kez 1849'da açıldı.
Hülasa:
1923'te cumhuriyetin ilanından sonra cami olarak kullanılmaya devam etse de, Ayasofya 1931'de kapatıldı.
1931'de Amerika Bizans Enstitüsü'nün kurucusu Amerikalı arkeolog Thomas Whittemore, Ayasofya'daki mozaiklerin tekrar ortaya çıkarılması için Türkiye'deki yeni yönetimden izin istedi.
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün verdiği izin sonrası başlayan çalışmalar 15 yıl sürdü ve 1947'de tamamlandı.
Kapatılmış olan Ayasofya'nın, 24 Kasım 1934'teki Bakanlar Kurulu kararıyla müze olarak yeniden açılmasına karar verildi.
Yani?!
Ayasofya, 1 Şubat 1935'te müze olarak ziyaretçilere açıldı.
Demem o ki:
1996'da Dünya Anıtları İzleme listesine alınan Ayasofya'nın kubbesi ve minareleri, Dünya Anıtları Fonu'nun da desteğiyle 1997-2002 arasında restore edildi.
Başka?!
Müze, UNESCO Dünya Mirası listesinde.
Yani?!
Zaman zaman farklı bölümlerde yeniden başlayan restorasyon çalışmaları, günümüzde de devam ediyor.
Netice:
Ayasofya, 2015'te 3 milyon 425 bin ziyaretçiyle Türkiye'nin en fazla ziyaret edilen müzesi oldu.
Hal böyleyken...
Ayasofya Müzesi'nin resmi internet sitesinde, "1936 tarihli tapu senedi"ne göre, Ayasofya "57 pafta, 57 ada, 7. parselde Fatih Sultan Mehmed Vakfı adına Türbe, Akaret, Muvakkithane ve Medreseden oluşan Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi" adına tapuludur" ifadesi yer alıyor.
Yani?!
Müzenin yeniden camiye dönüştürülmesini talep edenler, bu ifadeyi esas aldı.
Sözün özü:
5 Temmuz 1967'de İstanbul'u ziyaret eden Katolik Hristiyanların lideri Papa 6. Paul, Ayasofya'ya da giderek dua etti.
Bunun üzerine bir gün sonra, Milli Türk Talebe Birliği yöneticileri de tepki olarak Ayasofya Müzesi'nde namaz kıldı.
Yani?!
Bu olay üzerine Ayasofya'nın statüsüyle ilgili ilk ciddi tartışmalar yaşandı.
Başka?!
Yaklaşık 25 yıl sonra, 1991'de, (1. Mahmut döneminde Ayasofya'nın ana binasının dışında, padişahların dinlenmesi, abdest alması için yapılmış olan) Hünkar Kasrı ibadete açıldı.
Buraya Ekim 2016'da bir imam da atandı.
Hünkar Kasrı'nda bayram namazı ve günde beş vakit namaz kılınıyor, ezan okunuyor.
Nüans?!
1967'deki son Papa ziyaretinden yıllar sonra, Kasım 2014'te Papa Francis, İstanbul ziyareti sırasında Ayasofya'yı da gezdi, müze müdüründen restorasyon çalışmalarıyla ilgili bilgi aldı.
Hünkar Kasrı'na imam atanmasının öncesinde, 2005'te, Sürekli Vakıflar Tarihi Eserler ve Çevreye Hizmet Derneği 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle Danıştay'da dava açtı.
Danıştay bu istemi reddetti.
Başka?!
2006'da Hristiyan ve Müslüman müze çalışanları için bir ibadet odası açıldı.
Başka?!
13 Mayıs 2017'de, Anadolu Gençlik Derneği'nin organize ettiği bir grup, Ayasofya'nın önünde sabah namazı kıldı.
Başka?!
21 Haziran 2017'de de Diyanet İşleri Başkanlığı, Ayasofya'da Kadir Gecesi programı düzenledi.
Program, devlet kanalı TRT'de canlı yayınlandı.
Başka?!
Son olarak Mart 2018'de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Ayasofya Müzesi'nde düzenlenen Yeditepe Bienali'nin açılış töreninde yaptığı konuşma öncesinde de Kuran okundu.
Hal böyleyken...
Son etkinlikler Ortodoks dünyada tepkiyle karşılanırken, Sürekli Vakıflar Tarihi Eserler ve Çevreye Hizmet Derneği, Ayasofya'nın ibadete açılması için yeniden talepte bulundu.
Ekim 2018'de Anayasa Mahkemesi derneğin talebini reddetti.
Ve..
Son olarak...
2013'ün Ekim ayında, dönemin Milliyetçi Hareket Partisi milletvekili Yusuf Halaçoğlu, TBMM'ye, Ayasofya'nın cami olarak yeniden ibadete açılmasına yönelik bir kanun teklifi sunmuştu.
Gerekçe olarakAyasofya'nın müze olmasına ilişkin 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararının Resmi Gazete'de yayımlanmamış olmasını ve tapusunda cami olarak belirtilmesini göstermişti.
Ezcümle:
Parmak bir şey'i işaret ederken, parmak'a bakanlardan olmamak hayat memat mesele!
Nüans?!
Dengesiz denge'ye dayalı dış politika atak'ları çerçevesi'nde, kefe'nin tek'inin üstüne kuş tüyü düşse değil, değse her şey ters yüz.
Yani?!
Ayasofya'nın cami yapılmasını, Srebrenitsa soykırımının 25. yılı çerçevesi'nde okumak elzem.
Nüans?!
Bakmak ve de görmek farkı!
Hal böyleyken...
Ayasofya kararı ile Erdoğan Ankara'sı da "Siyon Yıldız"lı oldu.
Büyük Resim'de, kayan eksen çerçevesi'nde, altı koyultulan birkaç başlık:
İstanbul, İslambol oldu.
Erdoğan'ın karşısında durabilecek Batı'da bir lider yok, Ayasofya da düştü.
Vb.
Batılı medya'da "Libya" üzerinden başlayan "ilişik övgü fırtınası" çerçevesi'nde, Erdoğan'ın profil'i yükseltiliyor?!
Hasılı:
Erbakan'ın baş'ını, Başbakanlık'ta cemaat önderleri ile yediği akşam yemeği, Libya'da Kaddafi'nin çadırı'nda patlayan skandal ve havuz hesabı yedi.
Görünen o ki, "Ayasofya'da namaz enstantanesi", Batı'da, Erdoğan'a karşı olan ama yanyana durmayan ne kadar unsur varsa birleştirecek.
Mono'blok.
Neo Haçlı.

Başka?!
Danıştay kararını bu çerçeve'de okumak mümkün.
Ezcümle:
Ayasofya'yı müze'den cami'ye çevirmek, eş zamanlı Laik Dünya'ya geçilen bir başka mesaj!
Türkiye'de artık "Sünni Müslüman" olmayan kim varsa, 'Yahudi'si, 'Katolik'i, 'Ortodoks'u, 'Ateist'i vb "güvende değil"!
Bazen algı, gerçeklik'in önüne geçer.
İstihbarat savaşları kapsamında, "çerçevelenen gerçeklik" budur.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.