Prof. Dr. Erkan SEVİNÇ

Prof. Dr. Erkan SEVİNÇ

BU BÖYLE GİTMEZ

Yıl 1977.. Plak olacak yapıtları ilk dinleyenlerdenim.. 45 lik plağın A yüzünde “1 Mayıs” B yüzünde “Durduramayacaklar halkın akan selini “ var. İkisi de Sarper Özsan bestesi. 1Mayıs marşı Ankara Sanat Tiyatrosu’nun oynadığı Ana adlı oyun için yazılmıştı. Diğerinin sözleri ise Bertolt Brecht’ten adapte edilmişti.

Rutkay Aziz’ in sahneye koyduğu Ana oyununda Erkan Yücel, Savaş Yurttaş, Yaman Okay, Meral Niron, Erol Demiröz gibi oyuncular rol alıyordu. Sarper Özsan, 1 Mayıs Marşı' nı Rusya’ da "Kanlı 1 Mayıs" olarak bilinen 1905 kutlamasının canlandırıldığı sahne için yazmıştı. Tekstte "İşçiler marş söyleyerek girer" cümlesi var ancak marşın ne olduğuna dair bir bilgi yok. Özsan, sözlerini de kendisinin yazdığı bu marşı oyuna dahil ediyor ve 1 Mayıs Marşı ilk kez bu oyunda seslendiriliyor. Sarper Özsan daha sonraları bu konuda şunları söyledi:

“Buraya nereden, nasıl bir marş bulacağımı bilemedim. En iyisi, benim bu sahneye uygun bir marş sözü yazıp bestelememdi. Sözlerde ve müzikte hem o günlerin ortamına uygun düşecek, ama aynı zamanda bizlerin içinde bulunduğumuz ortama aykırı düşmeyecek bir marş olmasına dikkat ettim. 1 Mayıs Marşı böyle ortaya çıktı. Sözlere günümüzü anlatan dizeler de koymuştum. Müzikte ise oyunun geçtiği yere ve tarihe aykırı düşmeyecek, ama halkımızın da kulağına aykırı gelmeyecek bir yol seçtim. Örneğin, ‘1 Mayıs Marşı’ nın ezgisinin temeli, bizim Kürdî dizimizle sol minör dizisinin karışımı sayılabilir. Marşı yazarken sevilebilir ve rahatlıkla söylenebilir bir marş olduğunu düşünüyordum. Ama marşın, oyunun sınırlarını aşıp bu denli yaygın bir duruma geleceğini o gün düşünmem olanaksızdı.”

Marşın ilk kitlesel söylenişi ise Türkiye tarihine "Kanlı 1 Mayıs" olarak geçen, 1977' de oldu. Taksim’deki kutlamalarda Ruhi Su Dostlar Korosu tarafından seslendirildi.

Öte yandan Türkiye'de ilk 1 Mayıs şiirinin 1880-1935 yılları arasında yaşayan Osmanlı' nın ilk kadın şairi Yaşar Nezihe tarafından yazıldığını ve ilk 1 Mayıs kutlamasının İzmir’de yapıldığını da hatırlatalım.

Her iki yapıtı da bana dinleten Dervişan grubuyla plağa okuyacak  olan Cem Karaca’ ydı. Plak çıktı. Cem ile Sarper hakkında dava açıldı. Plak kapağında şöyle yazıyordu;

“Bu plak radyolarımızda çalınmaz, televizyonda da izleyemezsiniz ancak bir yürüyüşte yüzbinler söyler bir ağızdan yarını nasırlı elleri, pırıltılı beyinleri ve gereğinde balyoz gibi yumruklarıyla kuracak olan işçi, emekçi,köylü ve yiğit halkımız söyler”

Gerçekten de öyle oldu. Bu yıl korona nedeniyle balkonlardan söyleniyor 1 Mayıs marşı.

Ancak bu böyle gitmez, sömürü devam etmez,
Yepyeni bir hayat gelir, bizde ve her yerde.”

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.