Celâl Bayar, 1883 yılında Bursa'nın Gemlik ilçesinin Umurbey köyünde doğdu. İlmiye sınıfına mensup bir fıkıh bilgini olan babası Abdullah Fehmi Efendi, 93 Harbi'nden sonra, bugün Bulgaristan sınırları içindeki Plevne şehrinden, Gemlik yakınlarındaki Umurbey köyüne göç etmişti, köydeki rüştiyede müdürlük ve bir ara Gemlik'te müftülük yapmıştı. Bayar, Abdullah Fehmi Efendi'nin üçüncü oğludur (ağabeyleri Behzat ve Asım).

Bursa'da ilk ve orta öğrenimini, ardından İpek Meslek Yüksek Okulu'nu bitirdi. Hukuk ve bankacılık dallarında iş hayatına atılarak kendini geliştirdi. Gemlik Mahkemesi ve Reji Kalemleri'nde, ilk memuriyet hayatına girişi yapmıştır.

Bankacılık alanında da ilk olarak Ziraat Bankası'nda görev yapmıştır. 1907 tarihinde İttihat ve Terakki'nin Bursa'daki kolu olan Küme isimli gruba katılmıştır. Ardından Müdafaa-i Hukuk-ı Osmaniye Cemiyeti'ne giriş yapmıştır.

Türk Millî Mücadelesinin başlaması ile birlikte Anadolu'ya geçerek bu harekete fiilen katıldı. Bu mücadelenin kazanılması sırasında Batı Anadolu'da faaliyet gösterdi.

Aynı zamanda Birinci Büyük Millet Meclisi'nde Bursa Milletvekili olarak görev aldı. 1921'de İktisat Vekili oldu. Lozan Barış Konferansı'na müşavir göreviyle katıldı. 1923 seçimlerinden sonra İkinci Büyük Millet Meclisi'ne İzmir Milletvekili olarak girdi.

Uluslararası arenada adını ilk olarak Lozan Barış Konferansı'na katılarak duyurmuştur.Türkiye İş Bankası'nın kuruluş aşamasında aktif görev almış ve daha sonra da bu bankada Umum Müdürü olarak görev almıştır.

Milletvekilliği yaptığı dönemlerde İktisat Vekilliği ve Başvekillik görevlerinde bulunmuştur. 1950 tarihindeki seçimleri kazandı ve ardından Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye'nin 3. Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. On yıl boyunca Cumhurbaşkanı olarak görev aldıktan sonra 27 Mayıs 1960 tarihinde askeri yönetim tarafından iktidardan indirilmiştir.

Yassıada Mahkemesi tarafından idama mahkum edildi (15 Eylül 1961). Cezası daha sonra müebbet hapse çevrildi. Yassıada'dan Kayseri Bölge Cezaevi'ne nakledilen Bayar, 7 Kasım 1964 tarihinde rahatsızlığı nedeniyle serbest bırakıldı.

Uzunca süre yaşadığı konjestif kalp yetmezliği nedeniyle kaldırılığı İstanbul Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Merkezi'nde (bugün Dr. Siyami Ersek Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi) 22 Ağustos 1986'da 103 yaşında yaşamını kaybetti.

Öldüğünde, dünyanın en yaşlı politikacısıydı. Cenazesi 28 Ağustos 1986'da Ankara'da yapılan devlet töreninden sonra, ertesi gün doğum yeri olan Umurbey'de toprağa verildi.